51. QUÊ NGƯỜI TÌM MẸ
(Câu chuyện hàng tháng)
Cách đây vài năm có một em bé 13 tuổi con một người thợ đã mạo hiểm đi một mình từ thành Giê-nơ (1) sang Mỹ Châu để tìm mẹ.
Tên cậu là Mã-Nhĩ-Kha. Nhà cậu nghèo. Cha làm thợ kiếm không đủ ăn nên mẹ cậu phải đi ở cho một nhà ở thành Buê-nô-de (2), thủ phủ nước cộng hòa Á-căn-đình ở Nam Mỹ Châu. Sở dĩ mẹ cậu phải đi xa như thế là vì ở bên ấy những người làm được trả công cao.
Tại thành Buê-nô-de, cha cậu có một người em họ mở hiệu buôn, nên tin tức cứ do người này nhận và gửi giúp.
Năm thứ hai, ở nhà chỉ nhận được một lá thư nói bà bị bệnh rồi thôi, không tiếp được tin gì khác nữa. Cha cậu viết thư hỏi người em họ, đợi mãi không thấy trả lời. Cha cậu liền viết thẳng cho người chủ nhà, thư bị trả lại vì đề sai địa chỉ. Sốt ruột, cha cậu làm đơn nhờ tòa Lãnh sự Ý ở đấy điều tra giúp nhưng cũng vô hiệu vì có lẽ mẹ cậu tưởng nghề đi ở là hèn nên đã giấu tên để khỏi phương hại đến danh dự của gia đình.
Thấy cha buồn rầu, Nhĩ-Kha quả quyết xin cha cho phép sang Nam Mỹ tìm mẹ. Cha cậu đang phân vân, may sao lại có người bà con quen với một viên quan Ba tàu thủy xin cho cậu được vé hạng ba không mất tiền nên ý định của cậu được thực hiện ngay.
Một buổi chiều đẹp về tháng tư, cha cậu đưa cậu xuống tàu.
Mất 27 ngày lênh đênh trên mặt bể, cậu âm thầm chịu bao nhiêu nỗi khổ tâm : phần nhớ nhà, phần lo mẹ có khi qua đời, phần bị say sóng, lắm khi tưởng đến phải bỏ thân trong bể cả. Một buổi rạng đông tháng năm, tàu cập bến Buê-nô-de , trên sông Pơ-lát-ta (4).
Sau khi từ biệt người bạn đồng hành là một ông già người xứ Lom-bác-đi (5) (nước Ý), cậu xách va-li lên bộ thẳng đường vào thành phố.
Cậu hỏi thăm mãi mới tìm được phố Lô-dác (6) là nơi người chú họ tên là Mỹ-Liên ở đấy. Đến số nhà 171 hỏi thăm thì có một người đàn bà trả lời bằng tiếng Ý :
- Ông Mỹ-Liên đã mất vài tháng nay. Cửa hàng bán lại cho tôi rồi !
Được tin như sét đánh bên tai, cậu xanh mặt lại hỏi :
- Ông Mỹ-Liên quen với mẹ tôi. Mẹ tôi ở cho ông Mễ-Cơ-Niên tỉnh này. Vậy bà có biết nhà, xin làm ơn chỉ giúp. Tôi đi từ nước Ý sang đây chỉ có việc tìm mẹ tôi.
Bà chủ động mối thương tâm, liền gọi thằng nhỏ vẫn chạy giấy cho ông Mỹ-Liên ra hỏi, nó biết ngay và vui lòng dẫn cậu lại nhà ông Mễ-Cơ-Niên cách đấy không xa.
Đến nơi, cậu giật chuông, một người con gái ra mở cửa.
Cậu hỏi, người con gái ấy trả lời bằng tiếng Tây Ban Nha :
- Nhà ông ấy đã dọn về Quốc-đô-Hoa (7) rồi.
- Thành Quốc-đô-Hoa ở đâu, thưa cô ? U già người Ý, mẹ tôi đó, có đi theo không ?
Người con gái chạy vào gọi cha. Một ông to lớn, râu đen ra hỏi đầu đuôi. Thấy vậy, ông thương tình mời cậu vào nhà, cấp cho ít tiền và viết một phong thư giới thiệu cậu với một người bạn ở tỉnh Bô-ca (8) nhờ ông này tìm cách giúp cậu đi tới Rô-da-ri-ô (9) và gửi cậu đến Quốc-đô-Hoa. Vị ân nhân ở Bô-ca lại cho cậu một tấm thiếp để đưa cho một người bạn thân ở thành Rô-da-ri-ô. Sau 3 ngày và 4 đêm đi thuyền trên sông Pa-ra-na (10), cậu tới thành phố Rô-da-ri-ô vào một buổi sáng. Thành phố này ở ngay bờ sông, những bóng lầu đài tráng lệ phản chiếu xuống mặt sông coi rất ngoạn mục. Vào thành phố Rô-da-ri-ô, cậu có cái cảm giác như là lộn lại các thành phố khác mà cậu đã qua vì trước mặt vẫn thấy những phố dài dằng dặc, thẳng băng và chia ra các ngả trong một khoảng đất phẳng phiu, hai bên vẫn thấy nhà cửa trắng thấp và diêm dúa như những hoa trang trên bãi bể, trên đầu vẫn thấy những dây điện báo chằng chịt như màng nhện.
Cậu tìm được đến vị cứu tinh ghi trong tấm thiếp, vào hỏi thì người quản gia đáp :
- Ông chủ và cả gia quyến vừa mới về quê ở Buê-nô-de rồi.
Cậu thất vọng kêu :
- Chết chửa ! Tôi làm thế nào bây giờ ? Tôi một thân một mình đến đây, cần gặp ông chủ để người giúp cho một việc...
Người quản gia sừng sộ :
- Đã bảo đi vắng ! Giúp cái gì ? Ở đây đã thừa dân Ý lắm rồi ! Mày trở về nước Ý mà xin ăn!
Cậu cực nhục vô cùng, xách va-li trở ra, óc rối bời bời.
Biết làm thế nào bây giờ ? Từ Rô-da-ri-ô đến Quốc-đô-Hoa còn cách một ngày xe lửa nữa mà trong túi chỉ còn có vài lira.
Buồn và mệt, cậu đặt cái va-li xuống hè, ngồi lên trên, lưng dựa vào tường, hai tay bưng mặt...
Chợt có người đến vỗ vai hỏi bằng tiếng Ý :
- Ngồi làm gì đây ?
Cậu ngẩng nhìn thì ra ông lão đồng hương đã cùng đi với cậu một chuyến tàu.
Cậu kể hết sự tình, ông già nghĩ được một diệu kế. Ông liền đưa cậu vào khách sạn "Ngôi sao nước Ý" giữa lúc những kiều dân Ý đang ăn uống. Ông giới thiệu cậu là đứa con nhỏ đã vượt trùng dương và chịu đói khát để tìm mẹ. Ai cũng có lòng thương hại cậu, vì thế trong có mười phút đã thu được 40 lira.
Sáng hôm sau, cậu lên tàu đi Rô-da-ri-ô, chập tối thì đến nơi.
Nhờ một vị linh mục trỏ đường, cậu tìm đến nhà kỹ sư Mễ-Cơ-Niên gõ cửa, có một bà già cầm đèn ra hỏi bằng tiếng Tây Ban Nha :
- Hỏi ai ?
Cậu đáp :
- Tôi hỏi ông kỹ sư Mễ-Cơ-Niên.
Bà già khoanh tay vào ngực, lắc đầu đáp :
- Em cũng hỏi ông Mễ-Cơ-Niên à ? Đã ba tháng nay người ta cứ đến nhiễu mãi. Những tin đăng báo vẫn chưa đủ à ? Dễ thường phải yết thị khắp các phố phường là ông Mễ-Cơ-Niên đã dọn đi Tuy-quy-măng (11) rồi người ta mới để yên ?
Nhĩ-Kha phát uất nói :
- Trời ơi ! Có lẽ tôi phải chết ở đây và không được nhìn mặt mẹ tôi !... Xin bà làm ơn bảo giùm tỉnh ấy ở đâu ? Và cách bao xa ?
- Thành Tuy-quy-măng cách đây bốn năm trăm dặm.
Nhĩ-Kha nức nở khóc .
Bà già thương hại bảo :
- Nhà số 3 đầu phố này có người lái buôn thường chở hàng bằng xe bò đi Tuy-quy-măng. Em thử lại hỏi xem họ có cho đi nhờ không ?
Nhĩ-Kha lại hỏi thì người lái buôn bảo :"Hết chỗ rồi !"
Trong lưng chỉ còn 15 lira, cậu kêu van với người lái buôn xin đưa cả và đi đường có việc gì xin làm giúp.
Người lái buôn nói :
- Ta không đi Tuy-quy-măng. Lần này, ta đưa hàng đi Săng-ta-gô. Vậy đến chỗ rẽ thì em xuống. Nhưng còn phải đi bộ đến 20 ngày nữa mới đến Tuy-quy-măng, em có đi được không ? Đường vắng và khó đi lắm !
- Thưa ông, được. Tôi chịu được tất cả, miễn là tìm thấy mẹ tôi !...
- Được, thế hôm nay em ngủ ở xe, mai đi sớm.
Bốn giờ sáng hôm sau, dưới trời sao lấp lánh, một đoàn xe mỗi chiếc do 6 con bò kéo cùng một đàn bò để thay phiên, khởi hành trong một bầu không khí tĩnh mịch.
Khi đi đường, Nhĩ-Kha thường bị những phu xe sai bảo và hành hạ. May nhờ được người chủ có nhân đạo, bọn kia cũng không dám quá tay và mấy hôm bị chứng sốt rét, cậu được trông nom tử tế.
Ngày thứ 16 là hôm cậu khỏi bệnh và cũng là hôm cậu phải rời đoàn xe để về lối Tuy-quy-măng.
Sau mấy câu dặn dò, người chủ xe bắt tay từ biệt.
Nhĩ Kha một mình lủi thủi xách va-li đi về phía tây, trong dạ buồn rầu.
Nhưng một điều làm cho cậu phấn khởi đôi chút là trước mắt cậu, ở chân trời hiện ra một dãy trường sơn, ngọn cao và trắng coi tựa dãy An-sơn (13), cậu tưởng tượng như được ở gần quê hương cậu. Nhưng nào có phải là An-sơn đâu, chính là dãy núi Ăng-đơ (14) tục gọi là "sống lưng" của Tân thế giới, đi từ Xích địa miền Nam cho đến Băng dương miền Bắc.
Hôm thứ nhất Mã-Nhĩ-Kha đi cho đến lúc kiệt lực rồi nằm ngủ ở cạnh gốc cây. Hôm sau lại khởi hành nhưng chậm hơn và kém phần hăng hái. Hôm thứ ba: giầy rách chân đau, dạ đói ! Tối đến, cậu giật mình thon thót vì người ta nói ở đây lắm rắn độc !
Mặc dầu mỏi mệt, đói khát, cậu vẫn cố đi, đi mãi, đi qua những chòm cây lạ mắt, qua những đồng mía xanh tươi, qua những đồng cỏ mênh mông, trước mặt vẫn nhìn thấy ngọn núi xanh lởm chởm trong nền trời không vẩn một đám mây.
Bốn hôm, năm hôm, một tuần lễ qua. Sức cậu đã cùng. Chân cậu đổ máu. Thì chiều hôm ấy, người ta bảo cậu :
- Tuy-quy-măng còn cách đây 50 dặm.
Mã-Nhĩ-Kha mừng rỡ reo lên và đi rảo bước, bụng bảo dạ :
- Mẹ ơi bây giờ mẹ ở đâu ? Mẹ có biết con đang ở gần mẹ không ?
Khốn nạn thay cho Nhĩ-Kha! Nếu cậu biết rõ tình trạng mẹ cậu lúc này thế nào thì cậu muốn mọc ngay cánh để kịp bay đến cạnh người.
Lúc ấy, bệnh tình mẹ cậu đang ở trong thời ký trầm trọng. Vợ chồng viên kỹ sư Mễ-Cơ-Niên đang đứng bên giường bệnh khuyên bệnh nhân nên để cho Bác sĩ mổ thì mới có cơ qua khỏi .
Bệnh nhân đáp :
- Cám ơn ông bà có lòng nhân đức trông nom tôi tựa người nhà. Nhưng tôi không còn đủ sức để chịu sự mổ xẻ. Tôi sẽ chết. Xin ông bà để yên cho tôi chết. Chồng con tôi không có tin tức, chắc bị tai biến gì đây... Tôi còn sống làm gì ?...
Vợ chồng viên kỹ sư cố nài hai ba lần nữa, song bà ta chỉ khóc và ngất đi.
Ông bà Mễ-Cơ-Niên hết sức chăm sóc cho người mẹ đáng khen ấy đã vì sinh kế của gia đình đem thân đến một nơi xa quê hương hơn 3000 dặm, sau khi chịu bao nhiêu nỗi cơ khổ gian lao !
Sáng sớm hôm sau, va-li đeo trên lưng, Nhĩ-Kha, hốc hác và rách rưới, thất thểu vào thành Tuy-quy-măng, một thành phố mới mở vào hạng phồn thịnh nhất nước Á-căn-đình.
Nhĩ-Kha đang ngẩn ngơ chưa biết hỏi ai, bỗng thấy một cửa hàng ngoài đề chữ Ý, cậu liền đánh bạo vào hỏi :
- Thưa ông, ông có biết nhà ông kỹ sư Mễ-Cơ-Niên ở đâu, xin ông làm ơn bảo giúp ?
Chủ hiệu đáp :
- Ông Mễ-Cơ-Niên không ở đây nữa.
Mã-Nhĩ-Kha choáng người, kêu lên một tiếng rồi ngã vật xuống đất.
Chủ hiệu đỡ dậy, hỏi chuyện rồi bảo :
- Em đừng nản lòng. Ông kỹ sư tuy không ở Tuy-quy-măng nữa, nhưng ở gần đây, đi bộ vài giờ thì tới nơi.
- Thưa ông, ở đâu ? Ở đâu ?
- Ở bờ sông San-lô-đô (15). Ở đấy người ta đang xây một nhà máy làm đường. Kỹ sư ở khu bên cạnh. Đến đấy hỏi ai cũng biết.
Một người hàng xóm nghe tiếng kêu vừa chạy sang thấy vậy nói tiếp :
- Hai tuần lễ trước tôi đã vào đấy, có gặp kỹ sư.
Cậu hỏi luôn :
- Thế anh có gặp U già nhà kỹ sư, người Ý không?
- Có , tôi có trông thấy !
Cậu sung sướng quá vừa khóc vừa nhẩy lên.
Mọi người khuyên cậu nên nghỉ ngơi cho lại sức, mai sẽ đi San-lô-đô. Nhưng cậu khăng khăng nói :
- Cảm ơn các ông. Tôi đi cốt để tìm mẹ tôi ! Dù chết ngay giữa đường, tôi cũng đi !
Vài phút sau, va-li lại đeo trên lưng, cậu khập khiễng lên đường, rồi biến trong đám cây rậm rạp.
Đêm ấy là đêm ghê gớm nhất cho bệnh nhân. Bà đau đớn, rên rỉ, lắm lúc mê man. Bác sĩ bảo : bà đau về chứng bệnh thì ít mà về tinh thần thì nhiều.
Sáng hôm sau, ông bà Mễ-Cơ-Niên lại đưa bác sĩ vào thăm. Bác sĩ khuyên :
- Nếu bà cho mổ thì thế nào cũng khỏi, bằng không thì không còn phương gì cứu được nữa.
Bà ta lắc đầu nói trong hơi thở :
- Cảm ơn bác sĩ, tôi còn có can đảm để đợi chết, chứ không còn lúc để chịu đau đớn một cách vô ích. Xin bác sĩ cho tôi chết yên lặng thì hơn !
Xong bà quay lại trối với bà chủ :
- Thưa bà, sau khi tôi chết rồi, xin bà làm ơn nhờ tòa lãnh sự Ý gửi ít tiền tôi để dành về cho chồng con tôi. Tôi mong rằng chồng con tôi vẫn được bình yên. Và bà nhớ bảo giúp rằng lúc lâm chung tôi vẫn nhớ đến chồng tôi, hai con tôi (16), và nhất là thằng Nhĩ-Kha!...
Ngoài phòng có tiếng động. Mấy phút sau, bác sĩ và ông Mễ-Cơ-Niên cùng vào, nét mặt có vẻ khác. Hai người nói nhỏ với nhau :"Đỡ ngay lập tức " ! Bệnh nhân không hiểu sao cả.
Ông Mễ-Cơ-Niên cất tiếng run run nói :
- Chị Hy-Diệp ơi ! Tôi có một tin hay muốn báo cho chị biết. Chị hãy định thần lại để nhận tin ấy. Tin ấy sẽ làm cho chị được hài lòng.
Con ngươi bệnh nhân mở rộng .
- Chị hãy sửa soạn để tiếp một người... một người mà chị yêu mến nhất !
Bà Hy-Diệp sẽ ngẩng đầu lên nhìn tứ phía.
Kỹ sư nói tiếp :
- Người ấy đã lăn ngòi noi nước đến đây một cách bất ngờ... và đã ở đây rồi !
Bệnh nhân thở hổn hển hỏi :
- Ai ? Ai thế ?
Tức thì Nhĩ-Kha rách rưới, lấm láp, ở ngoài bước vào. Bác sĩ đứng ở trong cửa, cầm cánh tay cậu giữ lại.
Bệnh nhân kêu ba lần :
- Chính con tôi ! Con tôi ! Con tôi !
Nhĩ-Kha chạy vào, như có phép thần thông giúp đỡ, mẹ cậu nhỏm dậy ôm lấy cậu như một con hổ đói mồi, vừa cười vừa khóc, hôn cậu và hỏi :
- Sao con lại đến đây ? Con độ này lớn quá ! Ai đưa con đi ? Hay con đi một mình ? Con có ốm không ? Chính con là Nhĩ-Kha của mẹ? Không phải là giấc mộng chứ ? Con nói cho mẹ hay...
Nói đến đây bà chợt đổi giọng bảo :
- Khoan đã ! Con sẽ nói sau.
Rồi quay sang bảo bác sĩ :
- Thưa bác sĩ, bây giờ tôi muốn khỏi bệnh. Tôi sẵn sàng để ngài cứu cho... Xin ngài cấp cứu cho... Con hãy ra ngoài đợi một lát...
Kỹ sư đưa Nhĩ-Kha ra.
Bác sĩ và y sĩ ngoại khoa mang các khí dụng vào và đóng cửa phòng lại.
Lát sau bác sĩ hớn hở ra phòng bảo Nhĩ-Kha :
- Mẹ con đã được cứu thoát !
Mã-Nhĩ-Kha liền quỳ trước mặt bác sĩ khóc nức nở, nói :
- Đội ơn bác sĩ đã cứu sống mẹ con !
Bác sĩ đỡ Nhĩ-Kha dậy và khen :
- Con hãy đứng dậy. Con thực là một đứa trẻ phi thường. Chính con đã cứu sống mẹ con !
-------------------------------
1) Gênes, 2) Buenos Airès, 3) République Argentine, 4) Plata, 5) Lombardie, 6) Losartes, 7) Cordova, 8) Bac, 9) Rosario, 10) Parana, 11) Tucuman, 12) Santiago del Estero, 13) Alpes là dãy núi lớn phân địa giới bốn nước Ý, Pháp, Thụy-sĩ và Đức, trên có ngọn Bạch-sơn 4810m, cao nhất các núi Âu-châu. 14) Andes chính là dãy núi theo dọc bờ biển phía tây Nam Mỹ, đây gọi gồm cả dãy núi Rocheuses ở Bắc Mỹ. 15) Salladilio. 16) Mã-Nhĩ-Kha còn người anh cả nữa đã đi làm được và cần thiết cho gia đình, không bỏ đi tìm mẹ được.
Tên cậu là Mã-Nhĩ-Kha. Nhà cậu nghèo. Cha làm thợ kiếm không đủ ăn nên mẹ cậu phải đi ở cho một nhà ở thành Buê-nô-de (2), thủ phủ nước cộng hòa Á-căn-đình ở Nam Mỹ Châu. Sở dĩ mẹ cậu phải đi xa như thế là vì ở bên ấy những người làm được trả công cao.
Tại thành Buê-nô-de, cha cậu có một người em họ mở hiệu buôn, nên tin tức cứ do người này nhận và gửi giúp.
Năm thứ hai, ở nhà chỉ nhận được một lá thư nói bà bị bệnh rồi thôi, không tiếp được tin gì khác nữa. Cha cậu viết thư hỏi người em họ, đợi mãi không thấy trả lời. Cha cậu liền viết thẳng cho người chủ nhà, thư bị trả lại vì đề sai địa chỉ. Sốt ruột, cha cậu làm đơn nhờ tòa Lãnh sự Ý ở đấy điều tra giúp nhưng cũng vô hiệu vì có lẽ mẹ cậu tưởng nghề đi ở là hèn nên đã giấu tên để khỏi phương hại đến danh dự của gia đình.
Thấy cha buồn rầu, Nhĩ-Kha quả quyết xin cha cho phép sang Nam Mỹ tìm mẹ. Cha cậu đang phân vân, may sao lại có người bà con quen với một viên quan Ba tàu thủy xin cho cậu được vé hạng ba không mất tiền nên ý định của cậu được thực hiện ngay.
Một buổi chiều đẹp về tháng tư, cha cậu đưa cậu xuống tàu.
Mất 27 ngày lênh đênh trên mặt bể, cậu âm thầm chịu bao nhiêu nỗi khổ tâm : phần nhớ nhà, phần lo mẹ có khi qua đời, phần bị say sóng, lắm khi tưởng đến phải bỏ thân trong bể cả. Một buổi rạng đông tháng năm, tàu cập bến Buê-nô-de , trên sông Pơ-lát-ta (4).
Sau khi từ biệt người bạn đồng hành là một ông già người xứ Lom-bác-đi (5) (nước Ý), cậu xách va-li lên bộ thẳng đường vào thành phố.
Cậu hỏi thăm mãi mới tìm được phố Lô-dác (6) là nơi người chú họ tên là Mỹ-Liên ở đấy. Đến số nhà 171 hỏi thăm thì có một người đàn bà trả lời bằng tiếng Ý :
- Ông Mỹ-Liên đã mất vài tháng nay. Cửa hàng bán lại cho tôi rồi !
Được tin như sét đánh bên tai, cậu xanh mặt lại hỏi :
- Ông Mỹ-Liên quen với mẹ tôi. Mẹ tôi ở cho ông Mễ-Cơ-Niên tỉnh này. Vậy bà có biết nhà, xin làm ơn chỉ giúp. Tôi đi từ nước Ý sang đây chỉ có việc tìm mẹ tôi.
Bà chủ động mối thương tâm, liền gọi thằng nhỏ vẫn chạy giấy cho ông Mỹ-Liên ra hỏi, nó biết ngay và vui lòng dẫn cậu lại nhà ông Mễ-Cơ-Niên cách đấy không xa.
Đến nơi, cậu giật chuông, một người con gái ra mở cửa.
Cậu hỏi, người con gái ấy trả lời bằng tiếng Tây Ban Nha :
- Nhà ông ấy đã dọn về Quốc-đô-Hoa (7) rồi.
- Thành Quốc-đô-Hoa ở đâu, thưa cô ? U già người Ý, mẹ tôi đó, có đi theo không ?
Người con gái chạy vào gọi cha. Một ông to lớn, râu đen ra hỏi đầu đuôi. Thấy vậy, ông thương tình mời cậu vào nhà, cấp cho ít tiền và viết một phong thư giới thiệu cậu với một người bạn ở tỉnh Bô-ca (8) nhờ ông này tìm cách giúp cậu đi tới Rô-da-ri-ô (9) và gửi cậu đến Quốc-đô-Hoa. Vị ân nhân ở Bô-ca lại cho cậu một tấm thiếp để đưa cho một người bạn thân ở thành Rô-da-ri-ô. Sau 3 ngày và 4 đêm đi thuyền trên sông Pa-ra-na (10), cậu tới thành phố Rô-da-ri-ô vào một buổi sáng. Thành phố này ở ngay bờ sông, những bóng lầu đài tráng lệ phản chiếu xuống mặt sông coi rất ngoạn mục. Vào thành phố Rô-da-ri-ô, cậu có cái cảm giác như là lộn lại các thành phố khác mà cậu đã qua vì trước mặt vẫn thấy những phố dài dằng dặc, thẳng băng và chia ra các ngả trong một khoảng đất phẳng phiu, hai bên vẫn thấy nhà cửa trắng thấp và diêm dúa như những hoa trang trên bãi bể, trên đầu vẫn thấy những dây điện báo chằng chịt như màng nhện.
Cậu tìm được đến vị cứu tinh ghi trong tấm thiếp, vào hỏi thì người quản gia đáp :
- Ông chủ và cả gia quyến vừa mới về quê ở Buê-nô-de rồi.
Cậu thất vọng kêu :
- Chết chửa ! Tôi làm thế nào bây giờ ? Tôi một thân một mình đến đây, cần gặp ông chủ để người giúp cho một việc...
Người quản gia sừng sộ :
- Đã bảo đi vắng ! Giúp cái gì ? Ở đây đã thừa dân Ý lắm rồi ! Mày trở về nước Ý mà xin ăn!
Cậu cực nhục vô cùng, xách va-li trở ra, óc rối bời bời.
Biết làm thế nào bây giờ ? Từ Rô-da-ri-ô đến Quốc-đô-Hoa còn cách một ngày xe lửa nữa mà trong túi chỉ còn có vài lira.
Buồn và mệt, cậu đặt cái va-li xuống hè, ngồi lên trên, lưng dựa vào tường, hai tay bưng mặt...
Chợt có người đến vỗ vai hỏi bằng tiếng Ý :
- Ngồi làm gì đây ?
Cậu ngẩng nhìn thì ra ông lão đồng hương đã cùng đi với cậu một chuyến tàu.
Cậu kể hết sự tình, ông già nghĩ được một diệu kế. Ông liền đưa cậu vào khách sạn "Ngôi sao nước Ý" giữa lúc những kiều dân Ý đang ăn uống. Ông giới thiệu cậu là đứa con nhỏ đã vượt trùng dương và chịu đói khát để tìm mẹ. Ai cũng có lòng thương hại cậu, vì thế trong có mười phút đã thu được 40 lira.
Sáng hôm sau, cậu lên tàu đi Rô-da-ri-ô, chập tối thì đến nơi.
Nhờ một vị linh mục trỏ đường, cậu tìm đến nhà kỹ sư Mễ-Cơ-Niên gõ cửa, có một bà già cầm đèn ra hỏi bằng tiếng Tây Ban Nha :
- Hỏi ai ?
Cậu đáp :
- Tôi hỏi ông kỹ sư Mễ-Cơ-Niên.
Bà già khoanh tay vào ngực, lắc đầu đáp :
- Em cũng hỏi ông Mễ-Cơ-Niên à ? Đã ba tháng nay người ta cứ đến nhiễu mãi. Những tin đăng báo vẫn chưa đủ à ? Dễ thường phải yết thị khắp các phố phường là ông Mễ-Cơ-Niên đã dọn đi Tuy-quy-măng (11) rồi người ta mới để yên ?
Nhĩ-Kha phát uất nói :
- Trời ơi ! Có lẽ tôi phải chết ở đây và không được nhìn mặt mẹ tôi !... Xin bà làm ơn bảo giùm tỉnh ấy ở đâu ? Và cách bao xa ?
- Thành Tuy-quy-măng cách đây bốn năm trăm dặm.
Nhĩ-Kha nức nở khóc .
Bà già thương hại bảo :
- Nhà số 3 đầu phố này có người lái buôn thường chở hàng bằng xe bò đi Tuy-quy-măng. Em thử lại hỏi xem họ có cho đi nhờ không ?
Nhĩ-Kha lại hỏi thì người lái buôn bảo :"Hết chỗ rồi !"
Trong lưng chỉ còn 15 lira, cậu kêu van với người lái buôn xin đưa cả và đi đường có việc gì xin làm giúp.
Người lái buôn nói :
- Ta không đi Tuy-quy-măng. Lần này, ta đưa hàng đi Săng-ta-gô. Vậy đến chỗ rẽ thì em xuống. Nhưng còn phải đi bộ đến 20 ngày nữa mới đến Tuy-quy-măng, em có đi được không ? Đường vắng và khó đi lắm !
- Thưa ông, được. Tôi chịu được tất cả, miễn là tìm thấy mẹ tôi !...
- Được, thế hôm nay em ngủ ở xe, mai đi sớm.
Bốn giờ sáng hôm sau, dưới trời sao lấp lánh, một đoàn xe mỗi chiếc do 6 con bò kéo cùng một đàn bò để thay phiên, khởi hành trong một bầu không khí tĩnh mịch.
Khi đi đường, Nhĩ-Kha thường bị những phu xe sai bảo và hành hạ. May nhờ được người chủ có nhân đạo, bọn kia cũng không dám quá tay và mấy hôm bị chứng sốt rét, cậu được trông nom tử tế.
Ngày thứ 16 là hôm cậu khỏi bệnh và cũng là hôm cậu phải rời đoàn xe để về lối Tuy-quy-măng.
Sau mấy câu dặn dò, người chủ xe bắt tay từ biệt.
Nhĩ Kha một mình lủi thủi xách va-li đi về phía tây, trong dạ buồn rầu.
Nhưng một điều làm cho cậu phấn khởi đôi chút là trước mắt cậu, ở chân trời hiện ra một dãy trường sơn, ngọn cao và trắng coi tựa dãy An-sơn (13), cậu tưởng tượng như được ở gần quê hương cậu. Nhưng nào có phải là An-sơn đâu, chính là dãy núi Ăng-đơ (14) tục gọi là "sống lưng" của Tân thế giới, đi từ Xích địa miền Nam cho đến Băng dương miền Bắc.
Hôm thứ nhất Mã-Nhĩ-Kha đi cho đến lúc kiệt lực rồi nằm ngủ ở cạnh gốc cây. Hôm sau lại khởi hành nhưng chậm hơn và kém phần hăng hái. Hôm thứ ba: giầy rách chân đau, dạ đói ! Tối đến, cậu giật mình thon thót vì người ta nói ở đây lắm rắn độc !
Mặc dầu mỏi mệt, đói khát, cậu vẫn cố đi, đi mãi, đi qua những chòm cây lạ mắt, qua những đồng mía xanh tươi, qua những đồng cỏ mênh mông, trước mặt vẫn nhìn thấy ngọn núi xanh lởm chởm trong nền trời không vẩn một đám mây.
Bốn hôm, năm hôm, một tuần lễ qua. Sức cậu đã cùng. Chân cậu đổ máu. Thì chiều hôm ấy, người ta bảo cậu :
- Tuy-quy-măng còn cách đây 50 dặm.
Mã-Nhĩ-Kha mừng rỡ reo lên và đi rảo bước, bụng bảo dạ :
- Mẹ ơi bây giờ mẹ ở đâu ? Mẹ có biết con đang ở gần mẹ không ?
Khốn nạn thay cho Nhĩ-Kha! Nếu cậu biết rõ tình trạng mẹ cậu lúc này thế nào thì cậu muốn mọc ngay cánh để kịp bay đến cạnh người.
Lúc ấy, bệnh tình mẹ cậu đang ở trong thời ký trầm trọng. Vợ chồng viên kỹ sư Mễ-Cơ-Niên đang đứng bên giường bệnh khuyên bệnh nhân nên để cho Bác sĩ mổ thì mới có cơ qua khỏi .
Bệnh nhân đáp :
- Cám ơn ông bà có lòng nhân đức trông nom tôi tựa người nhà. Nhưng tôi không còn đủ sức để chịu sự mổ xẻ. Tôi sẽ chết. Xin ông bà để yên cho tôi chết. Chồng con tôi không có tin tức, chắc bị tai biến gì đây... Tôi còn sống làm gì ?...
Vợ chồng viên kỹ sư cố nài hai ba lần nữa, song bà ta chỉ khóc và ngất đi.
Ông bà Mễ-Cơ-Niên hết sức chăm sóc cho người mẹ đáng khen ấy đã vì sinh kế của gia đình đem thân đến một nơi xa quê hương hơn 3000 dặm, sau khi chịu bao nhiêu nỗi cơ khổ gian lao !
Sáng sớm hôm sau, va-li đeo trên lưng, Nhĩ-Kha, hốc hác và rách rưới, thất thểu vào thành Tuy-quy-măng, một thành phố mới mở vào hạng phồn thịnh nhất nước Á-căn-đình.
Nhĩ-Kha đang ngẩn ngơ chưa biết hỏi ai, bỗng thấy một cửa hàng ngoài đề chữ Ý, cậu liền đánh bạo vào hỏi :
- Thưa ông, ông có biết nhà ông kỹ sư Mễ-Cơ-Niên ở đâu, xin ông làm ơn bảo giúp ?
Chủ hiệu đáp :
- Ông Mễ-Cơ-Niên không ở đây nữa.
Mã-Nhĩ-Kha choáng người, kêu lên một tiếng rồi ngã vật xuống đất.
Chủ hiệu đỡ dậy, hỏi chuyện rồi bảo :
- Em đừng nản lòng. Ông kỹ sư tuy không ở Tuy-quy-măng nữa, nhưng ở gần đây, đi bộ vài giờ thì tới nơi.
- Thưa ông, ở đâu ? Ở đâu ?
- Ở bờ sông San-lô-đô (15). Ở đấy người ta đang xây một nhà máy làm đường. Kỹ sư ở khu bên cạnh. Đến đấy hỏi ai cũng biết.
Một người hàng xóm nghe tiếng kêu vừa chạy sang thấy vậy nói tiếp :
- Hai tuần lễ trước tôi đã vào đấy, có gặp kỹ sư.
Cậu hỏi luôn :
- Thế anh có gặp U già nhà kỹ sư, người Ý không?
- Có , tôi có trông thấy !
Cậu sung sướng quá vừa khóc vừa nhẩy lên.
Mọi người khuyên cậu nên nghỉ ngơi cho lại sức, mai sẽ đi San-lô-đô. Nhưng cậu khăng khăng nói :
- Cảm ơn các ông. Tôi đi cốt để tìm mẹ tôi ! Dù chết ngay giữa đường, tôi cũng đi !
Vài phút sau, va-li lại đeo trên lưng, cậu khập khiễng lên đường, rồi biến trong đám cây rậm rạp.
Đêm ấy là đêm ghê gớm nhất cho bệnh nhân. Bà đau đớn, rên rỉ, lắm lúc mê man. Bác sĩ bảo : bà đau về chứng bệnh thì ít mà về tinh thần thì nhiều.
Sáng hôm sau, ông bà Mễ-Cơ-Niên lại đưa bác sĩ vào thăm. Bác sĩ khuyên :
- Nếu bà cho mổ thì thế nào cũng khỏi, bằng không thì không còn phương gì cứu được nữa.
Bà ta lắc đầu nói trong hơi thở :
- Cảm ơn bác sĩ, tôi còn có can đảm để đợi chết, chứ không còn lúc để chịu đau đớn một cách vô ích. Xin bác sĩ cho tôi chết yên lặng thì hơn !
Xong bà quay lại trối với bà chủ :
- Thưa bà, sau khi tôi chết rồi, xin bà làm ơn nhờ tòa lãnh sự Ý gửi ít tiền tôi để dành về cho chồng con tôi. Tôi mong rằng chồng con tôi vẫn được bình yên. Và bà nhớ bảo giúp rằng lúc lâm chung tôi vẫn nhớ đến chồng tôi, hai con tôi (16), và nhất là thằng Nhĩ-Kha!...
Ngoài phòng có tiếng động. Mấy phút sau, bác sĩ và ông Mễ-Cơ-Niên cùng vào, nét mặt có vẻ khác. Hai người nói nhỏ với nhau :"Đỡ ngay lập tức " ! Bệnh nhân không hiểu sao cả.
Ông Mễ-Cơ-Niên cất tiếng run run nói :
- Chị Hy-Diệp ơi ! Tôi có một tin hay muốn báo cho chị biết. Chị hãy định thần lại để nhận tin ấy. Tin ấy sẽ làm cho chị được hài lòng.
Con ngươi bệnh nhân mở rộng .
- Chị hãy sửa soạn để tiếp một người... một người mà chị yêu mến nhất !
Bà Hy-Diệp sẽ ngẩng đầu lên nhìn tứ phía.
Kỹ sư nói tiếp :
- Người ấy đã lăn ngòi noi nước đến đây một cách bất ngờ... và đã ở đây rồi !
Bệnh nhân thở hổn hển hỏi :
- Ai ? Ai thế ?
Tức thì Nhĩ-Kha rách rưới, lấm láp, ở ngoài bước vào. Bác sĩ đứng ở trong cửa, cầm cánh tay cậu giữ lại.
Bệnh nhân kêu ba lần :
- Chính con tôi ! Con tôi ! Con tôi !
Nhĩ-Kha chạy vào, như có phép thần thông giúp đỡ, mẹ cậu nhỏm dậy ôm lấy cậu như một con hổ đói mồi, vừa cười vừa khóc, hôn cậu và hỏi :
- Sao con lại đến đây ? Con độ này lớn quá ! Ai đưa con đi ? Hay con đi một mình ? Con có ốm không ? Chính con là Nhĩ-Kha của mẹ? Không phải là giấc mộng chứ ? Con nói cho mẹ hay...
Nói đến đây bà chợt đổi giọng bảo :
- Khoan đã ! Con sẽ nói sau.
Rồi quay sang bảo bác sĩ :
- Thưa bác sĩ, bây giờ tôi muốn khỏi bệnh. Tôi sẵn sàng để ngài cứu cho... Xin ngài cấp cứu cho... Con hãy ra ngoài đợi một lát...
Kỹ sư đưa Nhĩ-Kha ra.
Bác sĩ và y sĩ ngoại khoa mang các khí dụng vào và đóng cửa phòng lại.
Lát sau bác sĩ hớn hở ra phòng bảo Nhĩ-Kha :
- Mẹ con đã được cứu thoát !
Mã-Nhĩ-Kha liền quỳ trước mặt bác sĩ khóc nức nở, nói :
- Đội ơn bác sĩ đã cứu sống mẹ con !
Bác sĩ đỡ Nhĩ-Kha dậy và khen :
- Con hãy đứng dậy. Con thực là một đứa trẻ phi thường. Chính con đã cứu sống mẹ con !
-------------------------------
1) Gênes, 2) Buenos Airès, 3) République Argentine, 4) Plata, 5) Lombardie, 6) Losartes, 7) Cordova, 8) Bac, 9) Rosario, 10) Parana, 11) Tucuman, 12) Santiago del Estero, 13) Alpes là dãy núi lớn phân địa giới bốn nước Ý, Pháp, Thụy-sĩ và Đức, trên có ngọn Bạch-sơn 4810m, cao nhất các núi Âu-châu. 14) Andes chính là dãy núi theo dọc bờ biển phía tây Nam Mỹ, đây gọi gồm cả dãy núi Rocheuses ở Bắc Mỹ. 15) Salladilio. 16) Mã-Nhĩ-Kha còn người anh cả nữa đã đi làm được và cần thiết cho gia đình, không bỏ đi tìm mẹ được.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét