M'Na khẽ bước xuống chiếc sân vuông nho nhỏ trước nhà. Gió núi buổi chiều về chờn vờn trên những vòm cây xanh ngát, lung lay những cành phong lan treo lơ lửng trong vườn, mùi hương thoảng dìu dịu. M'Na đứng lặng người hít nhè nhẹ và lắng nghe cảm giác mát rượi chạy lần vào cuống phổi và rã dần ra khắp miền thân thể. nàng thấy lòng vui vui và thích những buổi chiều như buổi chiều hôm nay. Núi đồi ngàn đời lặng lẽ. Những tàn cây âm u rợp bóng không bao giờ thay đổi, có chăng cũng chỉ là chút lao xao những đêm buồn nghe gió lạ từ miền nào đó thổi về, một chút rồi sẽ trở lại với dáng đứng im lìm như cũ. Và bầy chim nhàn hạ những sáng mai nắng ấm về đùa chơi bên giòng suối dưới chân đồi hót cho người nghe những bài ca điệu lạ, âm thanh cao vút reo vui. Nàng cùng sống và cùng lớn lên với núi rừng. Và như núi rừng. Tóc nàng tốt xanh như lá. Má nàng hồng và đầy như những trái chín mùa xuân. Và máu nàng chảy về tim theo một nhịp điệu dịu dàng như giòng suối nhỏ nước mầu trắng xóa vỗ róc rách ngọt ngào trên những bờ đá xanh mướt dấu rêu. Đời sống ở đây bình lặng, giản dị. Nhiều lúc một vài đổi thay nho nhỏ, chẳng hạn một cơn mưa bất chợt vào một buổi chiều nào đó, có thể làm cho nàng buồn nhưng rất mỏng manh, vì chẳng qua nó chỉ phá vỡ một dự định nhỏ nhoi hay một ước vọng tầm thường như hẹn lũ bạn cùng đi tắm suối. Nàng yêu rừng núi và, cũng như những người bà con giòng họ của nàng, nàng không bao giờ muốn bỏ xa rừng núi. Một vài lần theo chân người quen xuống phố của người Kinh để mua bán, đổi chác, nàng cũng như họ đã hối hả mau mau tìm đường trở về với núi đồi khe suối. Phố chợ đông người thì có muôn ngàn cám dỗ, phố chợ đông người thì thật giàu sang, nhưng ở đó nàng thấy mình choáng ngợp, hụt hẫng. Ở đó chỉ có tiếng ồn ào của người và của xe cộ. Chỉ khi trở về với núi rừng nàng mới cảm thấy được an tâm, được che chở. Chỉ với núi rừng nàng mới nghe rõ được cái thanh vắng bình yên lảng vảng đâu đó, trong từng ngọn cỏ, từng bụi cây, từng mẩu đất, từng viên sỏi. Và nếu có tiếng động chăng nữa cũng chỉ là những nhạc điệu, những lời thầm thì đầy nồng nàn, đầy yêu thương của gió mát, của suối trong.
Khi M'Na xuống gần con suối nhỏ, nàng chợt nghe một nốt đàn lạ tai, lạc lõng rồi là im vắng. Nàng đưa mắt nhìn quanh tìm kiếm. Không thấy gì. Chỉ có tiếng lá xào xạc. Và tiếng nước suối chảy, âm thanh réo rắt nhưng nhỏ nhẹ, mơ hồ. Con suối nhỏ thật dễ thương, nước rất trong, ở đó nàng có thể thấy được bóng những tàn cây um lá, và những cánh mây trời bạc trắng trôi hững hờ dưới đáy tưởng chừng như sâu hơn những viên cuội nhỏ bé nằm im lìm ngoan ngoãn và chút gì tội nghiệp ở đấy. Hai bên bờ suối là những bãi cỏ mượt mầu xanh non dịu dàng. M'Na nghịch ngợm nhúng chân vào nước và nghe lao chao thật vui tai. Nàng rút chân lên và đứng lặng nghiêng người nhìn bóng mình lung lay nhập nhòa dưới đáy nước. Con suối vẫn chảy nhẹ nhàng, vẫn trôi xuôi êm ái nên nàng chưa bao giờ biết mình đã lớn, chỉ mơ hồ cảm thấy một vài đổi thay khác lạ trên thân thể. Và hồn nàng thì vẫn tịch lặng như mặt nước hồ thu chưa bao giờ dậy sóng, chưa bao giờ xôn xao bởi một viên sỏi nhỏ nào, viên sỏi có tiếng rơi rụng và tiếng lướt đi âm thanh sắc bén và đau đớn. Nàng sống an phận, vô tình như cảnh vật chung quanh. Nàng chưa biết mơ mộng. Cũng như nàng chưa bao giờ biết đi xa về phía dưới con suối ở bên kia khúc quặt và lùm cây. Cũng như nàng chưa bao giờ biết được giòng nước nhỏ đã soi bóng nàng, soi bóng núi rừng, đã chảy qua bao nhiêu làng mạc, bao nhiêu phố xá, và cuối cùng đổ ra một đại dương bao la. Mà nàng như một cánh chim rừng bé bỏng, nhút nhát, hai con mắt đã ngập tràn hình ảnh của những vòm cây xanh ngát, và hồn thì đã dẫy đầy những mật ngọt hương thơm của hoa cỏ.
- Ê, cô kia!
Có tiếng ai gọi, giọng đàn ông trầm trầm. M'Na giật mình để rơi chiếc vò xuống con suối. Nàng thấy bóng mình, bóng mây và bóng lá cùng vỡ vụn. Nàng hốt hoảng nhìn quanh và vội vã cúi xuống múc đầy vò nước. Nàng quảy vò lên lưng và dợm bước quay về.
- Này, cô kia!
Lần này tiếng gọi rõ hơn, và nghe như diễu cợt. M'Na sợ sệt nhìn chung quanh.
- Phía này nè, cô ơi!
M'Na ngẩng mặt nhìn lên. Trong đám lá xanh mướt, khuôn mặt với cái nhếch mép chễ diễu của một người con trai lạ mặt đang đăm đăm nhìn nàng. Chàng đang ôm một cây đàn, một tay hờ hững đặt trên hàng dây phím, một tay mệt mỏi chống cằm. Chàng cười tinh nghịch:
- Thấy tôi chưa, cô mọi?
Chàng trai chắc là người Kinh, da thật trắng và có một chút gì xanh xao, nhưng hai ô mắt thì thật là sáng. M'Na cảm thấy bối rối và hơi khó chịu. Nàng nói, âm phát ra lí nhí và ngượng nghịu:
- Cô Thượng, không phải cô mọi.
Chàng trai bỗng bật cười thành tiếng:
- A! Xin lỗi cô Thượng!
M'Na cúi đầu yên lặng, nghe vò nước nặng trĩu trên vai. Nàng sợ. Và rừng núi chung quanh cũng lặng yên. Rừng cũng đã sợ. Một con chim lạ cũng về đây hót những lời ca quái dị, phá vỡ nỗi bình yên quen thuộc mọi ngày. Rừng chưa hiểu nghĩa lời ca, nên rừng dè dặt, rừng im tiếng. M'Na cũng chưa hiểu, nên nàng nín thinh. M'Na liếc nhìn chàng trai rồi ôm vò nước quay đi.
- Cô Thượng về hở? Cô thượng làm tôi buồn lắm đó nghe.
Người con trai đưa mắt nhìn theo cho đến khi M'Na biến mất sau lùm cây và nói lớn, thanh âm nghe như vừa đùa nghịch vừa tha thiết:
- Chiều mai cô Thượng xuống đây nhé! Tôi chờ!
M'Na nghe được tiếng vang vang đáp trả ở bên kia đồi ; cùng lúc bầy chim về bay lượn từng đàn trên nền trời nhạt nắng. Nàng vừa ngoái nhìn về phía dưới thung lũng, vừa chạy lên đồi hốt hoảng.
*
Đã bắt đầu đêm khi K'Lang đến. M'Na đang nhóm lửa. K'Lang khoanh tay lặng yên đứng nhìn người bạn gái, hai con mắt chàng lập lòe và lòng dấy lên một chút xao xuyến.
Hồi lâu, chàng gọi nhỏ:
- M'Na này!
M'Na ngẩng nhìn lên mỉm cười:
- Gì thế hở K'Lang?
K'Lang nhìn đăm đăm vào ngọn lửa, ngập ngừng:
- À..., M'Na có thích thêm lan nữa không? Để ngày mai K'Lang đi núi kiếm về cho...
- M'Na vẫn thích. Nhưng mà thôi, K'Lang cho M'Na nhiều rồi, K'Lang đừng đi núi lấy nữa kẻo mệt.
- Không. K'lang không có mệt đâu. K'lang thích đi núi chơi. K'Lang thích lấy lan về cho M'Na thật nhiều.
M'Na chợt cảm động. Nàng vói tay khơi cho ngọn lửa sáng hơn.
- K'Lang đi núi một mình thôi hở?
- Không. K'Lang đi với thằng H'Liu, thằng K'Muôn.
- Thằng K'Muôn nhỏ vậy mà dám đi núi hở?
- Ừ, K'Lang vẫn dẫn nó đi hoài.
- K'Lang có đi xa không?
- Bọn K'Lang đi xa lắm. Đi xa trong núi mới có lan đẹp.
- Đi xa trong núi chắc vui lắm K'Lang nhỉ?
- Ừ, vui lắm. M'Na có thích đi núi không?
- Có, M'Na thích lắm.
- Hay là hôm nào M'Na đi núi chơi với bọn K'Lang nghe?
- Ừ. Mà K'Lang đừng dẫn M'Na đi xa nhé. M'Na sợ lắm.
- Có K'Lang, M'Na sợ gì?
- M'Na sợ lạc đường.
K'Lang bật cười làm M'Na cười theo. Những ngọn lửa bốc cao làm M'Na thấy nóng ran ở hai má. K'Lang nhìn ra ngoài sân hỏi:
- Giờ này mà bạ của M'Na chưa về hở?
M'Na đưa mắt nhìn theo ra ngoài cửa. Nàng thấy nền trời đã thâm tối. Những bóng cây mệt mỏi đứng im như muốn ngủ. Giờ này có lẽ cha nàng - mà nàng gọi là bạ - đang trên đường trở về nhà, cây búa mệt mỏi trên vai. M'Na thương cha lắm. Ông chỉ còn một mình. Mẹ nàng mất lúc nàng còn nhỏ tuổi. (Nàng không còn nhớ gì về mẹ, ngoại trừ những hình ảnh loáng thoáng gom góp từ những mẩu chuyện rời rạc mà cha nàng đã kể. Nhiều lúc nàng cố thử nhớ lại khuôn mặt mẹ mình, nhưng đó chỉ là một khuôn mặt chắp nối từ những khuôn mặt quen thân của bà con họ hàng). Nhà nàng nghèo, như tất cả mọi gia đình của buôn Thượng nhỏ nhoi này. Mỗi buổi sáng khi mặt trời chưa dậy, cha nàng đã vội vã vác búa rìu vào tận rừng sâu đốn củi. Buổi chiều ông trở về với hai bàn tay gầy guộc, đen đủi, thêm những vết sẹo và nốt chai cứng. Và đài trán thêm một vết nhăn mới. Thế đó. Một đời vất vả. Một đời phấn đấu. Nhưng ông vẫn còn có một niềm vui để mà sống, đó là M'Na đứa con gái xinh xinh ngoan ngoãn của ông. Mỗi buổi tối, sau khi nấu ăn xong, M'Na ra tận cuối đồi đứng đón cha, dáng âm thầm run rẩy dưới bóng lá. Và khi nghe được tiếng bước chân ông mệt nhoài ở bên kia khóm cây, nàng cất tiếng gọi vang cả núi rừng, âm ba khuấy động một vùng sương khói mịt mùng:
- Bạ ơi! Bạ!
Nàng lắng tai nghe tiếng trả lời ở trong bóng tối, thanh âm khàn đục:
- M'Na.
Những lúc quá mệt, tiếng trả lời yếu ớt của ông mất hút trong tiếng gió đêm, nàng sẽ chạy như bay theo con đường mòn quen thuộc cố tìm trong bóng đêm hai con mắt yêu mến hay lắng nghe hơi thở dồn dập khỏa ấm một khoảng núi rừng. Rồi hai cha con, một già một trẻ, bước nhấp nhô trở về nhà. Hơi sương lạnh buốt. nhưng tiếng nói reo vui tíu tít của M'Na đang kể cho cha nghe những mẩu chuyện của một ngày qua làm ông quên nỗi mệt nhọc đang lan dần trong thân thể. Và bàn tay bé bỏng của nàng nằm ngoan ngoãn trong tay ông như chuyền hơi thở cùng nhịp sống cho cha. Con đường về nhà hình như ngắn lại.
Buổi tối, bên nồi cơm bốc khói, ông kể cho nàng nghe về những nơi chốn lạ hoắc mà ông vừa đặt chân đến, về những con thú, những loài cây, loài hoa kỳ dị mà ông đã thấy. Và sau hết luôn luôn là một mẩu chuyện đó của một người quá cố, một người đàn bà hiền lành chết rất trẻ giữa một mùa mây thấp và mưa lũ. Đã mười mấy năm rồi, thời gian xa rất xa. Nhưng cơ hồ hình bóng người đàn bà đó còn sống mãi trong trí tưởng của ông. Nhiều lúc ông ngỡ rằng nhìn thấy bà đứng chờ ông ngoài vườn cây, cùng đi với ông mỗi buổi sáng và cùng về với ông trong khuya lạnh. Bà còn đâu đó ngoài núi rừng để phù hộ ông giữa những ngày tháng gian nan, cứu ông những lúc nguy hiểm, vỗ về ông những giây phút muộn phiền và bảo bọc cho đứa con gái còn lại được một đời an lành, sung sướng. Khi nói về bà, giọng ông bao giờ cũng khàn khàn, nghèn nghẹn pha lẫn chút bùi ngùi. Và M'Na bao giờ cũng ngồi im rất im mà lắng nghe. Những buổi hôm trăng lên sớm tỏa ánh sáng mát dịu, bóng tối bị thổi dạt về phía dưới thung lũng, nàng mơ hồ thấy được gương mặt dịu hiền của mẹ mình đâu đó trên từng cành lá và cảm thấy bàn tay âu yếm của bà về đậu lại trên mái tóc. Và nàng thiếp đi. Hình ảnh cuối cùng còn thấy được là đốm lửa lập lòe và những sợi khói mỏng manh phả ra trên đầu ống điếu của cha nàng. và tai thì nghe tiếng côn trùng rả rích ở ngoài vườn cây, sau nhà, dưới con dốc, bên kia đồi, khắp nơi, cả trong giấc mộng nữa. Nàng ngủ hiền hòa cho đến sáng hôm sau, khi trở dậy đã thấy ánh lửa bập bùng trong bếp, cây búa nhỏ với cha nàng thì đã đi mất, cùng lúc bầy chim gọi nhau xôn xao dưới bờ suối. Thêm một ngày nữa cho cha nàng phải vất vả. Thêm một ngày nữa để nàng thương yêu hơn. Thương yêu chính nàng, những người thân quen, cái buôn nhỏ, núi đồi chung quanh, cho đến một người khuất bóng, mẹ nàng.
*
Khi K'Lang ra về thì sương đã lên trắng xóa. M'Na đứng ở trong cánh cổng nhìn theo dáng người con trai Thượng. Phía dưới thung lũng là bóng tối đầy tràn. Nhưng cơ hồ nàng còn thấy được hình ảnh chàng trai lạ mặt với chiếc áo len màu xám tro ở đâu đó sau rừng cây, đôi con mắt ngạo nghễ vừa xa lạ như bầy chim trời đến rồi đi bất chợt trên mái lá, nhưng cũng vừa thân quen như những nụ lan vàng buổi tổi tỏa hương thơm ngát ngoài vườn. Trong một chốc bỗng nhiên nàng lắng tai nghe ngóng. Không còn tiếng đàn từng nốt vang vang và giọng cười tinh nghịch kỳ lạ. Mà chỉ nghe được tiếng bước chân của K'Lang khua vang xa dần trên lối cỏ và tiếng lửa tí tách reo trong căn bếp vọng ra. M'Na rùng mình. Nàng biết rằng đêm đã lạnh.
VŨ LINH THIÊNG
(Trích tuần báo Tuổi Ngọc số 114, tuần lễ từ 9-8 dến 16-8-1973)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét