Cây trứng cá trước nhà theo số tuổi tôi lớn dần. Má nói cây trứng cá trồng từ ngày tôi mới ra đời. Dòng cây gì mau lớn dễ sợ, gặp mùa mưa lá xanh dày mơn mởn và cao rất mau. Tôi không thể nào cao bằng nó được. (Trời đất, giả như tôi cao bằng nó chắc thiên hạ bỏ chạy khi thấy) Nhưng tôi không cao bằng phần mười của cây trứng cá nữa là. Bốn năm tuổi cây trứng cá cao ngất ngưởng, tàn xanh um bao phủ cả sân nhà trong khi tôi nhỏ chút xíu đứng ngước mỏi cổ nhìn hàng trái chín đỏ. Anh Được leo lên tót ngọn nhìn thấy toàn thể ngôi làng. Anh ba hoa nói, coi thằng Nghiêm y như con kiến vậy. Tôi đứng dưới tức tối đá mạnh vào gốc cây đau điếng, tôi không thể nào trèo lên được một phân.
Mùa hè hoa trứng cá nở trắng. Đêm thường có những cơn mưa rả rích sáng ra làm cánh hoa rụng đầy sân. Chị tôi có nhiệm vụ quét sân buổi sáng vẫn cằn nhằn hoài : đồ cây gì đâu, thấy ghét! Nói thì nói vậy chứ chị là người ăn trứng cá nhiều nhất. Chị leo ngồi trên một chảng ba nhai nhóp nhép đã đời nhưng chỉ đem xuống cho tôi vài trái. Chị nói với tôi rằng nhỏ không ăn được nhiều, đau bao tử. Tuy nhiên dạo sau này có anh Được qua phụ quét sân. Công việc đâu có nhiều thế mà hai người quét sân từ sáng sớm. Tôi nghĩ chắc anh Được leo lên rung cây cho lá rụng nhiều nhiều để được quét lâu lâu. Hoặc anh đã làm một chầu điểm tâm trái trứng cá. Bởi vì tôi thường nghe lũ chim sâu kêu ríu rít. Tội nghiệp, chắc mấy chú chim mất phần ăn nên kêu nháo nhào lên. Lũ chim sâu nhỏ nhắn với bộ lông xanh đỏ này ăn sang lắm kia : Chúng chỉ ăn nửa trái phần dưới còn chừa phần kia nham nhở treo lủng lẳng.
Mặc dù chẳng phải học trò tôi cũng yêu mùa hè ghê gớm! Đối với bọn nhỏ năm tuổi, suốt mùa là một mùa hè rong chơi. Tuy vậy mùa hè thực sự vẫn có nhiều cái khoái hơn. Bầy dế xuất hiện dưới lớp rơm rạ như một đạo quân hùng hậu. Chúng cắn đá nhau tơi bời, chúng tôi theo dõi hồi hộp lẫn thích thú. Tôi hay theo coi đá dế của mấy anh lơn lớn. Tôi chưa đủ lớn khôn để săn sóc, nuôi nấng mấy con dế nên chẳng được làm chủ chúng. Ba má đâu cho tôi đi bắt dế tận đồng cỏ bên kia suối.
Ngoài ra mùa hè tôi còn chạy theo xem rình bắn chim chóc ở khu vườn bỏ hoang sát bên nhà tôi. Tụi nó hách như ông tướng, ná cao su đeo trước ngực với tài bắn ná một cây. Bắn được chim nướng ngay trong vườn ăn uống reo hò. Đôi khi diễn kịch hoặc tập trận bắn đạn mồm vèo vèo. Đứa nào còn nhỏ chuyên môn đóng vai quân sĩ. Tôi cũng vài lần được đóng vai trò khiêm nhượng đó. Thấy thằng khác nhắm bắn thì phải ngã lăn ra chết. Nhiều lần xác chết đứng dậy khiến phe bên kia la lên : nghỉ chơi. Đồ ăn gian! Mày chết rồi chứ bộ! Hồi nãy tao bắn nó rõ ràng!
Những chiều không mưa ba tôi dẫn ra đất trống thả diều. Khu đất rộng đầy cỏ may gió lồng lộng thả diều rất lý tưởng. Ba tôi làm diều thật tài. Loại diều to hơn cái bàn có cả ống sáo. Khi bay ngạo nghễ trên mây tiếng gió thổi qua sáo khi cao lúc thấp, trầm bổng không thua người thổi. Tôi chạy lăng xăng la hét lúc ba tôi chạy lấy đà. Mấy con diều này sức kéo thật mạnh mẽ, ba tôi phải giữ dây thật chắc chắn. Cỡ sức tôi ấy à : tôi nắm chắc sợi dây cước chắc diều nhấc tôi bay bổng như cái bóng chứ chẳng chơi! Hôm nào thả hết cuộn dây ba tôi giữ mối chặt và đi qua lại để giữ thăng bằng. Buổi chiều mùa hè thật tuyệt. Đến tối mịt mới ra về. Tôi nhỏ thấp chạy luồn lõi trong cỏ về nhà quần áo bám đầy cỏ may. Đêm về ngủ rêm xót mình mẩy. Tuy nhiên lăn trở một chút là ngủ thẳng cẳng trong đêm êm đềm, mãi khi lũ chim chộn rộn bay đi kiếm ăn đầu ngày.
Má tôi thì có một số cây trái trồng chung quanh nhà. Mùa hè tuồng như có phép mầu. Chắc vậy chứ sao, mỗi mùa hè cây cối trong vườn đều rủ nhau ra trái. Mấy mùa kia má tôi lúi húi cả ngày chăm sóc cây. Má có vẻ cưng đám cây trái lắm, ít ra cũng gần bằng mấy đứa con. Vì thế mảnh vườn nhỏ tốt xum xuê ai thấy cũng khen. Có con nhồng trong lồng treo trước hiên nhà thấy khách vào nói líu lo:
"Chào bác ạ. Bác vô nhà chơi!"
Làm như con nhồng mời khách vào xem mảnh vườn vậy. Chắc nó biết má tôi trồng mấy cây ớt hiểm cay xè dành riêng cho nó. "Giống gì mà khoái ăn ớt quá chừng. Mùa nào hiếm ớt nó kêu suốt ngày chẳng ăn thứ gì khác!". Thứ nói nhiều vậy chứ ngu lắm. Thấy bất cứ ai lấp ló ở cổng nhồng đều mời bác vào nhà chơi. Bọn nhỏ thường đến chọc dạy con nhồng nói.
Tôi còn nhớ rõ vị trí từng cây một trong vườn nhà. Cây ổi sẻ cạnh giếng nước, bóng cây che rợp đám rau thơm. Tôi chịu nhất cây ổi này bởi nó thấp, nhiều nhánh dễ leo và lại có rất nhiều trái. Ổi sẻ trái nho nhỏ đã chua, ra trái gần như quanh năm. Còn một cây ổi xá lị ngoài chuồng gà. Cây này thì nhiều lá dày xanh nhưng trái thì phải rất lâu mới ăn được. Vài cây mãng cầu ta cũng rất sai ở tiếp giáp khu đất trống. Cây ô ma chưa ra trái cạnh bờ mương. Tôi ghét nhất cây này, Chưa có loại trái nào dở bằng nó, ăn lợ miệng. Cây mãng cầu xiêm của chị tôi mới bói vài ba trái treo thật hấp dẫn. Những trái thơm rải rác khắp vườn. Nhiều nhất giống chuối và đu đủ. Đôi khi má tôi bán bớt đi, nhất là chuối chín một lúc rất nhiều. Cây đu đủ nhìn mới bắt mắt chứ. Tựa như một cây khô mang nặng trịch hằng hà trái, tròn và dầy san sát. Tôi cảm tưởng mấy trái đu đủ chen lấn nhau để được bám vào thân cây.
Thỉnh thoảng má tôi hái mướp, bí, rau thơm ra chợ bán. Có khi cả mấy chùm ổi cột cẩn thận bán cho bọn nhỏ. Đối với tôi những lần má mang ra bán chỉ là vụ trao đổi bánh kẹo. Bà dùng trọn số tiền đó mua bánh hay vài món lặt vặt cho chị tôi.
Như thế mùa hè đối với tôi thật là hấp dẫn. Chẳng phải lo lắng gì, suốt ngày chạy rong chơi và ăn. Bạn cứ tưởng tượng cả một vườn cây đủ thứ trái quyến rũ mà mình tự do hái ăn. Úi dào, đúng là thiên đường mùa hè. Tiếc là cái bao tử tôi chẳng được lớn lắm và nó hay trở chứng đau bụng nữa mới chán chứ. Nếu không thì...
Năm đó đám trái cây bắt đầu ửng chín, tôi chắc mẫm thế nào cũng được cả ngày lang thang trong vườn kiếm ăn. Nghĩ đến thôi cũng đủ thèm chảy nước bọt.
Thế nhưng mùa hè của tôi bị cắt đứt tàn nhẫn. Tàn nhẫn và đột ngột như lưỡi dao bén ngót chặt ngang thân cây ngọt sớt. Trời ơi, tôi phải đi học! Mùa hè, nghỉ hè lại phải vác sách ê a đến trường buồn muốn khóc.
Sở dĩ ba má tôi có quyết định tối hậu trên là vì má tôi phải đi làm đồn điền. Chị tôi lo học sửa soạn thi vào trường tỉnh. Năm rồi chị bị bệnh phải bỏ thi. Đâu có thể nào bỏ tôi lếch thếch suốt ngày trong vườn rồi lén qua đất trống chơi với lũ trẻ chăn bò.
Chị tôi nói:
"Con không coi nó được đâu. Tối ngày chạy ngoài đường ai biết đâu mà kiếm."
Má tôi tuyên bố:
"Cho nó đi học trường ông Tân. Từng tuổi này đến trường được rồi."
Cả nhà tán thành quyết định sáng suốt đó.
Thế là tôi sắp bị thảy vào lớp học. Nghe mà nổi da gà. Ông giáo lăm lăm roi trong tay đập vun vút xuống bàn. Đây là trường học tư dạy cả trong kỳ nghỉ hè. Tuy là trường tư nhưng với uy tín đã có, ông giáo già thẳng tay đánh học trò. Đã vậy còn phải học cả ngày, nghỉ có hai chiều thứ tư và chúa nhật.
Chẳng biết mấy bà chị tôi nói gì với anh Được, anh đề nghị:
"Cho con Ly đi học luôn".
Dĩ nhiên là được bằng lòng gấp. Dường như ai cũng khoái cho con em mình tới trường và tự cho mình khôn ngoan khi có quyết định đó.
"Ừ. Cho tụi nó đi học chung có bạn".
Tôi sắp phải đi học rồi. Không gì buồn bằng phải từ giã khu vườn mùa hè để làm quen với bảng phấn. Chưa đi học nhưng tôi biết chắc chắn lớp học chẳng có gì để thích.
Mọi người đều có vẻ hả hê vênh vang như người thắng trận, trừ tôi và Ly.
Ly em anh Được. Tôi thường thấy con nhỏ tha thẩn bên chòi cùng mấy đứa con gái khác. Tụi nó chơi trò bán hàng, hái lá hoa về xắt nhỏ giả làm đồ ăn. Có lần nhỏ Ly lén nhón gót lên hái hoa dâm bụt hàng rào nhà tôi. Lúc đó tôi chỉ đứng nhìn ngại ngần không ra trợn mắt với nó cái tội "phá hoại hàng rào". Anh Được dẫn nó qua sân nhà hái trứng cá. Chị tôi cầm sào dẫn Ly ra hái ổi. Con nhỏ Ly này bị đặt cho một biệt danh "cái ly". Những tên con trai gặp Ly là đọc vang lên câu đồng dao lãng nhách : Cái ly uống nước, cái thước đo vải, củ cải làm chua... Tụi nó kéo dài chữ u ra thành giọng diễu cợt : chu... ua. Rồi phá ra cười rũ.
Con nhỏ Ly, cái ly uống nước sẽ bắt đầu cùng tôi bắt đầu một công việc cực nhọc và chán phèo : Đi học.
Má tôi đích thân dẫn hai đứa đến trường. Bà giao tận tay ông giáo với lời gởi gấm. Đại khái bà nói nhờ ông dạy dỗ, tụi nó hư lắm. Cả ngày đi rông như thằng mọi. (Trời đất, oan cho nhỏ Ly quá cỡ. Nó đâu có hư như tôi. Tôi thầm nghĩ). Má tôi không quên dặn một câu nẩy lửa:
"Thầy dạy dỗ nếu nó bướng không chịu học cứ đánh thẳng tay. Coi vậy mà cứng đầu lắm đó thầy, chỉ có roi mới trị được nó".
Má tôi nhìn tôi và Ly có ý bảo bà đã nói rồi đó, liệu hồn nhé. Ông giáo xuề xòa:
"Vâng. Trẻ con phải vậy đấy chứ. Thương cho roi cho vọt..."
Thương cái kiểu này ai mà ham. Tôi len lén nhìn ông giáo già. Nhỏ Ly khép nép mặt méo xệch. Mắt chăm chú bầy kiến bò dưới chân. Coi kìa, cây roi thầy mới dễ sợ không chứ. Cây roi mây, dài và thẳng đong đưa trong tay ông giáo. Cái tiếng roi vút trong không khí nghe đã lạnh người rồi.
Má tôi và ông giáo còn nói chuyện một lúc lâu. Sau đó bà ra về, ông giáo xoa đầu hai đứa đưa vào lớp. Cái trường này duy nhất có một phòng học nhốt tất cả các lớp vào đó. Mỗi lớp ngồi một dãy bàn. Đúng là lớp học tạp lục, mấy tên gà cồ lớn đầu ngồi hỗn độn với bầy gà mới nở như Ly và tôi. Chúng nhìn hai đứa với đôi mắt hau háu làm như chúng tôi là món ăn ngon. Con nhỏ Ly ngồi sát vách đất, tay mân mê cuốn vở. Hai đứa chỉ có quyển vở và cây bút chì. Tôi quay sang hỏi nhỏ Ly:
- Đi học thích không?
Con nhỏ bĩu môi. Tôi bực mình : con gái làm bộ, con nhỏ làm như nó khi dễ tôi bằng cái trề môi đó. Không thích thì nói không thích cho rồi, bày đặt làm bộ làm tịch.
Lát sau ông giáo xuống viết vào vở hai đứa một chữ i. Ông nói đó là chữ i và bắt phải học thuộc. Xong ông quay sang "lớp" khác can thiệp một vụ cãi cọ. Suốt buổi tôi thấy ông không ngừng quất roi chan chát xuống bàn để duy trì trật tự. Hai đứa được bỏ quên muốn làm gì thì làm. Nhưng mà biết làm gì đây? Ngồi bó rọ một chỗ đôi chân tôi ngứa ngáy quá. Con nhỏ Ly ngồi cú rũ như con gà ướt không thèm nói năng gì. Hai đứa giống như ở tù lỏng.
Thật đúng như tôi nghĩ, đi học chẳng có gì vui.
Giờ ra chơi hàng cà rem đến. Ông giáo mua cho tôi và Ly mỗi đứa một cây. Hai đứa ngạc nhiên. Ờ, ông thầy coi vậy mà tốt bụng quá. Ông giáo chỉ mua cho hai đứa tôi mà thôi. Tôi nghĩ chắc ông không dữ lắm đâu.
Buổi học đầu tiên kết thúc. Tôi về nhà như tên bại trận. Đầu tóc rối giống cái tổ chim, áo quần nhăn nhúm thảm hại. Cuốn vở cầm lỏng lẻo trên tay. Suốt quãng đường về Ly chẳng nói với tôi tiếng nào. Chị tôi, anh Được cùng mấy chị bạn đứng dưới gốc cây trứng cá. Chị cười khúc khích:
"Coi tụi nó đi học về kìa!"
"Làm gì mà đi xa cả cây số vậy".
"Chắc giận nhau rồi!"
Và mọi người cười to. Chị tôi hỏi:
"Sao? Đi học vui chứ?"
Mặt tôi chắc giống cái bánh tráng nhúng nước trả lời câu hỏi. Trái lại nhỏ Ly hí hửng nói:
"Vui lắm. Em được ông thầy cho ăn cà rem nè."
Thấy chưa, tôi nói con gái hay làm điệu bộ lắm mà. Hồi nãy tôi hỏi mặt con nhỏ nặng cả ký lô chứ đâu được vui vẻ như giờ.
Những ngày sau đó chúng tôi đến trường đều đặn. Ngày nào cũng được ăn cà rem, có khi là kẹo bánh. Sau này tôi biết đó là tiền má tôi gởi nhờ ông giáo mua đồ ăn để dụ dỗ chúng tôi chịu học. Ly đã có vẻ chịu nói chuyện với tôi rồi dần dần trở nên thân quen hơn. Đi học còn nhỏ sang nhà tôi và hai đứa vừa đi vừa gặm ổi. Mỗi lần đi ngang mảnh vườn hoang cả hai ù chạy, vừa chạy vừa cười. Tôi thường ba hoa rằng trong vườn có nhiều ma lắm. Đêm nào nó cũng hiện lên hát. Ma hát hay lắm kia. Nhỏ Ly trợn mắt theo dõi câu chuyện, con nhỏ có vẻ rất tin lời tôi kể. Đi ngang vườn tôi hét lên và chạy thật nhanh. Ly tất tả chạy theo mắt láo liên nhìn lại phía sau. Có bữa chuyển mưa trời tối sầm hai đứa nắm tay chạy thục mạng để về đến nhà đứng thở và cười.
Biết tính tình ông giáo tôi không còn sợ quá đáng như trước. Tôi bày Ly bắt những con cúc lùi lũi trong cát nền nhà. Hai đứa ngồi cong chân ra sức thổi tìm hang. Mấy con cúc rất nhanh nhẹn lủi đầu trong cát thật khó bắt. Chúng tôi say mê với trò này dù bắt được cúc chẳng để làm gì. Chúng không biết đá như dế chỉ biết đào hang xoáy trôn ốc và chui xuống dưới. Chán trò chơi tôi bày chơi búng thun hoặc đá dế. Đá dế lúc nào cũng thấp thỏm sợ ông thầy nghe. May mà ông lãng tai chẳng hề phân biệt dế gáy trong lớp hay bên ngoài.
Như thế suốt buổi học hai đứa ngồi hoài dưới gầm bàn. Chán, tôi rủ Ly bò ra bên ngoài lớp. Và đi thơ thần quanh trường. Dù sao ở ngoài này vẫn thích hơn ngồi giam trong lớp.
- Về hái ổi ăn nghe?
- Thôi. Sợ lắm, thầy biết à.
- Ổng chẳng biết đâu.
Lúc đó hai đứa mon men gần khu vườn hoang. Tôi la lên "Ma kìa!" rồi ù té chạy khiến con nhỏ lật đật chạy theo. Quen dần tôi bắt đầu trốn học mà ông thầy chẳng hề hay biết. Ra cánh đồng bắt chuồn chuồn, châu chấu. Những con chuồn chuồn đuôi bị mang một cọng tranh không thể bay xa được, hai đứa đuổi theo bắt rồi lại thả bay thích thú. Thường sau những lần trốn học phải cực nhọc gỡ cỏ may, xem xét lại quần áo trước khi về nhà. Ly bị cuốn hút theo tôi bỏ học bởi tôi đương nhiên giữ nhiệm vụ dẫn con nhỏ đi học. Tôi tự trấn an, ở trong lớp cũng chẳng đứa nào học hành gì.
Ông giáo coi hai đứa là cặp bài trùng. Thảng hoặc nhìn xuống không thấy hai đứa ông quát:
"Nghiêm - Ly, hai đứa đâu rồi?"
Chúng tôi ngồi lê la dưới đất hoảng sợ đứng dậy. Hai cái đầu đột ngột nổi lên giữa đám bàn ghế. Thật giống ở dưới đất vừa chun lên.
"Làm gì ngồi dưới đất thế?"
Tôi ấp úng:
"Dạ thưa thầy con hốt cát."
"Hốt cát làm gì?"
"Dạ. Con hốt cát thấm mực cho mấy trò kia."
Đó bạn thấy chưa. Tôi cũng tỏ ra thông minh số một chứ bộ. Biết bịa lý do hết sức chính đáng và ông giáo cười khề khà.
Như thế năm học đầu đời của tôi là vừa học vừa chơi. Má tôi coi như là để làm quen với lớp học vậy thôi. Vậy mà hai đứa đã học trường ông giáo trọn một năm. Kết quả là biết đọc lai rai cuốn vần. Đối với mọi người như vậy cũng quá đủ rồi, xứng đáng là ông trình vĩ đại tôi và Ly đạt được. Chúng tôi được nghỉ học vào mùa hè năm sau để chuẩn bị vào học trường công.
Mấy tháng hè tuyệt diệu đi qua một cách thật mau lẹ. Mớ chữ nghĩa học được theo mùa hè qua bay tuốt luốt hết. Tôi chỉ nhớ cái bài tập đọc ngộ nghĩnh : Anh cóc che dù. À, chàng cóc này ăn diện dữ. Anh cóc lấy trái ớt làm giày, lá vấp cá làm áo, lá tía tô làm dù. Mưa lạnh anh bước đi nghênh ngang kiêu hãnh... Người ta bắt được anh, sẵn gia vị họ xào lăn anh cóc...
Trường công ở khá xa, ngôi trường chung của cả hai làng nên ở khoảng giữa gần giáp đầu làng bên. Từ nhà tôi hai đứa đi qua trường ông giáo, quẹo mặt đi giữa khu đất trống. Hết khu đất là đến con suối, qua cầu, đi qua mấy vườn chuối thì thấy màu ngói đỏ nhà trường. Con nhỏ Ly nhát quá chừng, qua cầu nó đi rón rén tay vịn chặt thành cầu. Cầu làm bằng mấy thanh tre ghép lại chông chênh như lúc nào cũng sẵn lòng gãy. Tôi quen đi nhờ mấy tháng hè qua bên suối lêu lổng nên bây giờ có thể thả hai tay qua cầu dễ dàng. Dẫn nhỏ Ly đi học tôi được dịp biểu diễn cho nhỏ xem. Sau đó tôi qua mang sách vở sang trước. Cái dáng ốm qua cầu gió bay của Ly bước từng bước chậm trong khi gió thổi phần phật thấy tội nghiệp. Làm như đang đi qua cầu vồng không bằng. Qua được, Ly đứng nhoẻn miệng cười rất tươi.
Cô giáo tên là Sáu. Cô thật hiền, tôi nhớ giọng nói cô mới ngọt làm sao. Cô có tài vẽ rất linh động. Mỗi lần dạy chữ, bài học cô đều vẽ trên bảng bằng phấn đủ màu. Bọn học trò thích lắm. Nhỏ Ly về nhà khoe cô giáo vẽ đẹp hát hay.
Con nhỏ Ly bây giờ lớn rồi, cả tôi cũng vậy. Ly mặc quần đen bóng áo trắng thẳng thớm ít khi dính mực. Còn tôi lớn thì lớn vẫn không khá được. Quần áo xốc xếch, chân mốc thếch và quanh năm dính mực vung vãi. Đầu tóc bờm xờm khét nắng. Nhỏ Ly để tóc dài dài đi học cột đuôi gà nhỏng nhảnh. Chị tôi nói như thế này:
"Thằng Nghiêm đi với con Ly giống người ở với bà chủ quá trời!"
Nhỏ Ly bây giờ lanh lắm kia. Hai đứa vẫn học cùng lớp và tôi phải đi cùng với Ly "cho có bạn". Con nhỏ lanh và khôn quá trời (dù vẫn phải vịn thành cầu hoài hoài). Năm lớp tư con nhỏ học được ở đâu cái câu này:
Mẹ em đi chợ đường ngoài,
Mua em cây mía vừa dài vừa cong.
Mẹ em đi chợ đường trong,
Mua em cây mía vừa cong vừa dài.
Lần đầu con nhỏ đọc bài đó cho tôi nghe, đến câu thứ hai con nhỏ hất tay ra ngang vai để diễn tả cây mía vừa dài vừa cong. Cái hất tay trúng mặt tôi đau đớn và con nhỏ cười ha hả. Lần sau Ly hất tay trước khi đọc, nhưng xui cho nhỏ cánh tay phải đập vào thân cây. Lần này tôi cười to hơn, Ly đau và giận tôi mất mấy ngày. Tôi khổ tâm hết sức vì mỗi lần Ly giận chị tôi được dịp chọc tôi tơi bời.
Chưa hết đâu, con nhỏ bắt tôi chiều chuộng đủ thứ. Tôi phải lội dọc bờ suối lấy hột bo bo về cho Ly kết làm xâu chuỗi. Phải trèo hái hoa phượng về chơi bán hàng. Ly rủ tôi, thằng Sao cùng mấy cô bạn về nhà chơi bán hàng, cất nhà chòi và cho ăn bánh. Đã vậy lâu lâu con nhỏ gặp tôi là hét lên:
- Nghiêm! Quốc kỳ chào. Quốc ca... hai... ba!
Nhưng mà tôi kêu "cái ly uống nước", con nhỏ làm mặt giận hờn. Chán muốn chết!
Có lần Ly nhờ tôi hái cho ít hoa lài, con nhỏ thích hương thơm hoa lài lắm. Buổi sáng lén chui rào đến nhà ông Bá trộm hoa lài. Lúi húi hái được mấy cái chợt có tiếng người quát:
"Ăn cắp mận há!"
Tôi định co giò chạy người đàn ông đã nhảy bổ ra túm lấy. Đó là anh Ban con ông Bá. Bàn tay anh nắm chặt tay tôi đỏ rần. Và anh Ban thấy chùm hoa trong tay tôi, anh hỏi ngạc nhiên:
"Mày hái bông chi vậy?"
"Dạ... tui hái cho nhỏ Ly"
"Vậy hả?" Anh Ban cười thành tiếng.
"Nó nhờ tui hái giùm..."
Anh Ban buông tay ra, anh hái đưa tôi mấy chùm hoa trắng thơm ngát. Anh nói:
"Nè, cho mày đem về tặng nhỏ Ly".
Tôi ngạc nhiên nhìn, anh Ban xoa đầu tôi cười. "Tao tưởng mày tính ăn cắp mận chứ!" Tôi cười chào anh rồi chạy biến về nhà. Chùm hoa nở buổi sáng dịu dàng. Lát nữa đi học tôi sẽ mang theo tặng cô bạn nho nhỏ đồng hành. Chân tôi chạy dẫm trên cỏ ướt sương mát rượi.
Ly và tôi mỗi năm lên một lớp vẫn học chung nhau. Đi học cùng một lượt và về chung nhau. Đi đến khu đất trống là gặp mấy thằng bạn khác cùng đi học nói cười vang rân. Lần về, chúng tôi chơi đùa đã mới về nhà.
Năm tôi mười tuổi và Ly cũng vừa vặn mười. Cô bạn của tôi hát khá lắm. Vào một sáng chúa nhật Ly rủ thằng Sao và tôi đến nhà chơi. Bọn con gái cất nhà rồi bày trò nấu cơm. Tôi và Sao khoái đến là vì vườn nhà Ly có nhiều trái cây, cái ao rộng nuôi cá và hàng dừa trĩu trái dọc bờ ao. Tôi với Sao câu cá giúp và chúng tôi rất mê công việc này. Những chú cá hồng mập giẫy dụa với cái lưỡi câu bé xíu là một đam mê không tàn. Vườn nhà Ly có mận đỏ ngọt ngất môi có xoài chín vàng ửng.
Chẳng biết mắc chứng gì, sáng nay Ly tuyên bố:
- Thôi, không thèm chơi bán hàng nữa.
Cả bọn nhao nhao:
- Vậy làm gì bây giờ?
- Chơi trò đám cưới nghe.
Chúng tôi kêu lên ngạc nhiên thú vị. Hai đứa con gái mắt sáng lên. À, chắc nhỏ Ly nhớ bài Tập Đọc lớp Tư. Tôi còn nhớ cuốn vần có vẽ hình một đám tụi nhỏ giả làm đám cưới. Chúng đi thành hàng dài với vẻ mặt hí hửng và miệng cười mím chi. Cô dâu chú rể đi bên nhau che dù bằng lá đu đủ. Chú rể bưng một mâm trầu cau. Đám cưới đi chắc đang cười khúc khích, đám trẻ nhỏ hơn thì đứng hai bên vỗ tay reo. Tức cười nhất có thằng nhỏ bụng bự cầm lá đu đủ đi đủng đỉnh sau chót.
Lập tức cái trò chơi mới mẻ được chấp thuận liền, nhỏ Cúc hỏi:
- Đứa nào làm cô dâu?
Nhỏ Hà nói:
- Ly. Cái Ly làm cô dâu nghe. Còn ai làm chú rể?
Tôi và Sao lúng túng nhìn nhau cười. Dĩ nhiên là tôi phải làm chú rể, hai đứa con gái và thằng Sao cũng thấy như thế là rất hợp lý. Tôi hơi nóng mặt đồng thời thích thú với trò chơi mới. Sau đó là sự phân công : Thằng Sao đi kiếm lá đu đủ, nhỏ Hà lấy ti gôn trang hoàng, nhỏ Cúc hái cho cô dâu một chùm hoa, còn cô dâu thì đi mua bánh kẹo. Tôi tưởng mình được chẳng làm gì thì nhỏ Hà nhớ ra:
- Còn thiếu trầu cau Ly ơi.
Cô dâu nói:
- Vậy... Chú rể phải lấy trầu cau. Nhà... có cây cau đó.
Ở trường không dạy chúng tôi phải xưng hô thế nào, giữa con trai con gái. Mỗi khi thưa gởi với thầy cô, học trò mách trò A trò B phá em. Nói chuyện với Ly tôi khó chịu hết sức vì xưng hô bằng cách nói trổng, thật chẳng tự tin chút nào. Chẳng lẽ lại nói "mày tao" như nói chuyện với con trai?
Thế là tôi phải chạy về nhà tìm kiếm... lễ vật. Trầu thì dễ, ngoài vườn thiếu gì. Chỉ có cau tôi chẳng biết làm sao bởi không tài nào trèo cây cau suông đuột. Vừa đi tôi vừa nghĩ. Trong sách nói tụi nó lấy trái ô rô giả làm cau. Ô rô, ô rô ở tận dọc bờ sông xa lắc. Đám cưới này sang mà, dùng toàn thứ thiệt và có cả bánh kẹo nữa chứ.
À, má tôi vẫn thường có mấy trái cau để trên khay trầu của bà. Được rồi, tôi mỉm cười.
Xui cho tôi quá. má tôi đang ngồi têm trầu. Tôi giả vờ dến ngồi nhổ tóc trắng cho má. Chị tôi ngồi trên ván nói chuyện với chị bạn. Bàn chân tôi chạm cái khay trầu và nhè nhẹ kéo nó lại bàn. Ồ, có một cặp cau hai trái tròn xanh mướt.
Má tôi hơi ngạc nhiên về sự cố gắng hiếm có của tôi. Tuy nhiên bà không hỏi han gì. Một lát có tiếng con nhồng ỏn ẻn nhà trước. Má tôi đứng dậy tiếp khách. Tôi vơ vội cặp cau và co giò chạy.
- Ê! Làm gì chạy dữ vậy!
Chị tôi la và chạy ra. Tôi đứng lại luống cuống và bối rối trước đôi mắt chị dò xét. Chị tôi nói:
- Mày lấy cái gì vậy?
Tôi chối, tay trái cầm cặp cau giấu sau lưng:
- Đâu có gì đâu.
Tôi chửi thầm tôi. Sao ngu quá đi, phải chi hồi nãy chạy luôn là được việc. Chị bất thần chụp cánh tay tôi.
- A, lấy cau của má há - rồi giọng chị trở nên ngạc nhiên - Mày lấy cau làm chi vậy?
Chị cười tinh quái mắt nhìn tôi với tia nhìn soi mói. Thật dễ ghét. Tôi bỗng dưng giống như tên tội phạm dưới mắt quan tòa. Chị tôi giương mắt rắn nhìn đăm đăm tôi là con ếch.
Và chị phá ra cười nói với chị bạn:
- Nó định chơi trò đám cưới đó mà.
Chị nói:
- Phải không? Ai là cô dâu vậy, nhỏ Ly hả?
Tôi vùng vằng cau có nhưng không thể bỏ chạy. Chị tôi đã cầm chắc cặp cau trong tay.
"Tụi nó làm đám cưới đó. Hai đứa xứng đôi lắm."
"Phải con nhỏ tóc đuôi gà đi học chung với nó?"
"Ừ. "Cô dâu" đẹp mà dễ thương lắm!"
"Có lần thấy hai đứa dẫn nhau qua cầu."
"Thằng coi vậy mà lịch sự ghê há."
Hai bà nói và cười ríc rích như chuột kêu. Mặt tôi đỏ rần rần và sau đó hình như tái đi. Tôi tức muốn khóc.
Chị bạn nói:
"Trả cau cho "chú rể" đi".
"Ừ. Để kịp làm lễ chứ. Chắc "cô dâu" đợi nãy giờ nóng ruột".
Tôi la lên:
- Có chị đó. Chị với... với anh Được đó!
Rồi tôi chụp cặp cau trên tay chị chạy thật nhanh ra khỏi sân. Chị tôi la lên, sau đó tôi tưởng chị giận. Nhưng không, chị cười vang vọng vào tai tôi. Cái tiếng cười đó càng làm tôi tức thêm.
Ra khỏi nhà tôi bỗng ngần ngại. Lòng tôi đang tức và giận vô kể. Tôi giận cả con nhỏ Ly. Cái con nhỏ bày chuyện. Rồi chị tôi sẽ được dịp ghẹo tôi nhiều lần. Đám cưới với đám ma. Hừ, chú rể với cô dâu. Cái trò chơi quái ác. Tay tôi xé nát những chiếc lá, tôi mà là chú rể hả.
Tôi nóng cả mặt tưởng chừng là sự thực vậy. Chân tôi bước hậm hực về phía khu vườn hoang. Đồng thơi tôi cảm thấy ngượng ngùng khi nhớ tới Ly. Tôi lẩm bẩm, tôi sẽ không đi học cùng con nhỏ đuôi gà đó, tôi sẽ chẳng dắt nó qua cầu, nhất định không thèm nói chuyện, chẳng thèm qua nhà con nhỏ "ly nước" đâu. Rủi qua đó, đi học ai... thấy làm sao!
Thôi, tôi đếch thèm chơi trò đám cưới nữa đâu. Tôi ghét cô bạn nhỏ của tôi rồi. Với tất cả sự tức bực dồn vào tay tôi ném thật mạnh cặp cau vào bụi cây trong vườn hoang.
Rồi tôi ngồi xuống bậc thềm, buồn hiu.
DUY NGUYÊN
(Trích tuần báo Tuổi Ngọc số 112, tuần lễ từ 26-7 đến 2-8-1973)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét