Đó là con đường nhỏ, nằm dọc theo mé sông thuộc phần đất phía bên kia tỉnh lỵ. Cũng giống như nhiều đường khác trong tỉnh lỵ hoàn toàn không có bóng cây này, về mùa mưa đường bẩn vô cùng. Nó còn tệ hại hơn nữa, bởi không có vỉa hè dành riêng cho bộ hành. Chỉ được những khoảng bùn đất. Phía mé sông nhà sàn có gác. Trên bờ, nhà cũng có gác lợp tôn. Đa số bằng vách ván, sơn xanh. Lác đác vài cửa hàng tạp hóa, vài tiệm thuốc bắc, dăm quán cà phê bẩn thỉu lạnh lẽo.
Thường nhà nào cũng chất ở hiên những thùng to dùng đựng cá. Loại cá đồng được chở ra từ nhiều thôn ấp xa, đổ lên đây cân kéo, kỳ kèo giá cả, xếp lên xe chạy về đô thành. Bởi thế đường càng ngày càng tồi tệ do những bánh xe hàng nặng nề, lỗ mãng. Bù lại, nó có sắc thái đặc biệt riêng tư, tuy rằng vẫn liên lạc mật thiết với bờ bên này bằng những chiếc đò ngang đầy người, bằng cầu đá to, cao như một quả đồi con xinh xắn.
Bờ bên này, toàn thể bộ mặt của thành phố. Những ngôi nhà mới cất lên, tường vôi trắng toát. Mươi con đường đan vào nhau, tương đối sạch sẽ. Trụ sở hội đồng tỉnh, tòa án, trường trung học, tiểu học công lập, nhà đèn, phòng thông tin, quán nước, tiệm sách, khách sạn và ngân hàng. Bờ bên kia lạnh lẽo bao nhiêu, phía bên này đông đúc sầm uất bấy nhiêu.
Khoảng ba bốn giờ chiều, Nhiên từ bên này phố, xuống đò sang bên kia. Len lỏi khỏi số người đông đảo giữa hai bến đi đến, thêm một quãng đường ngắn đầy rác rến, xe hàng. Nhiên dừng lại trước căn nhà sơn màu xanh nước biển. Hai bên hai cửa tiệm tạp hóa. Nhà sân tráng xi măng khá rộng, cửa đóng im lìm. Do dự một lát, Nhiên đưa tay gõ nhẹ mấy tiếng rồi chờ, rồi lại gõ.
- Ai đó? - Một âm thanh khàn đục hắt ra theo khe cửa - Vào đi!
Nhiên kéo cánh cửa bước vào. Giữa tranh tối tranh sáng, trong góc nhà, một người già mặc đồ đen nằm im trên ghế bố. Thấy Nhiên bà ngồi dậy. Đó là một bà già nhỏ nhắn, lạnh lẽo, mặt tam giác xương xẩu, da thịt nhăn nheo, mắt trũng sâu. Nhiên gật đầu chào.
- Cậu tìm ai?
- Thưa bà, có cô Bắc ở nhà không ạ?
Bà lão lạnh lùng:
- Không có đứa nào ở nhà hết. Cậu là gì của con Bắc?
Nhiên bối rối:
- Thưa, cháu là bạn đồng sở của cô ấy.
- Tìm nó làm gì?
- Thưa có chút chuyện...
Chút chuyện lai rai. Nhiên nghĩ thầm. Chàng không biết bà lão là ai tuy đã đến nhiều lần. Bà lão chắc khó chịu khi nghe đến tìm Bắc. Hay tại bộ vó chàng lơ ngơ, xốc xếch như một tên ăn trộm.
- Không có đứa nào ở nhà hết.
Nói xong bà thản nhiên nằm xuống, kéo hai chân để lên thành ghế. Nhiên gật đầu chào bước ra. Không có đứa nào ở nhà hết. Lạ nhỉ. Tuy rằng Bắc có ba chị em, nhưng chàng đến tìm riêng nàng thôi. Không có Bắc mới quan trọng còn hai cô kia hay thêm bốn cô nữa không có nhà thì đáng gì. Bà lão hình như là bà ngoại Bắc bởi có lối nói chuyện giống những người khác trong gia đình. Riêng Bắc, nàng khác tất cả từ khuôn mặt đến tính tình. Đôi khi Bắc tâm sự : Em sống trong nhà nhiều lúc thấy cô đơn lạc lõng vì không giống ai, không hợp ai hết. Nhiên cười : Không giống vậy mà hay đó cô... Nhiên sờ túi định lấy thuốc mới hay thuốc hết nhẵn tự bao giờ. Chàng ghé lại sạp thuốc mua một bao và thấy khát nước. Nhưng nghĩ hãy qua bên chợ ngồi ở một quán quen may ra gặp tên bạn nào để đấu láo chăng. Nhiên trở về bằng cách leo dốc cầu để nhìn nước chảy. Vừa lên tới dốc, Nhiên thấy trước mặt chàng một bóng áo vàng nhạt, tóc ngắn. Nhiên đi nhanh theo, người con gái có mái tóc và dáng đi giống Bắc, nhưng mặt lạ, Nhiên chưa hề gặp lần nào. Lúc đó một bóng trắng trờ tới, Nhiên nhìn lên:
- Bắc!
- ...
- Anh vừa sang nhà em.
Bắc dừng lại:
- Chớ không phải theo cô áo vàng.
Nhiên phân trần:
- Hồi nào đâu.
- Mới đây.
- Ba láp. Anh thấy cô ấy tưởng là em. Định gọi lại, đến gần mới vỡ lẽ không phải em, chỉ giống nhau thôi.
Bắc cười thật tươi, Nhiên tưởng chừng thành phố vừa được trồng nhiều cây to bóng mát.
- Cô ấy đẹp đấy.
Nhiên nịnh một câu:
- Nhất định rồi, giống em thì phải đẹp.
- Lần sau nịnh tôi nhớ xin phép đấy nhé, ông tướng.
- Vâng, thưa cô.
Bắc nhăn mặt, Nhiên nghe tim mình nhói lên, chàng hồi hộp đợi rồi thở phào. Bắc nói:
- Đi anh, nắng quá.
- Đi, chứ không lẽ đứng hoài giữa cầu đợi mấy ông cảnh sát lại mấy ông ấy đuổi. Nhưng đi đâu? Về nhà em?
- Về đó nói chuyện cho mát.
- Chịu thôi. Có bà cụ khiếp quá. Bà ấy là ngoại Bắc đấy ư?
- Ngoại em đó. Sao? Anh gặp bà cụ rồi à? Gì mà khiếp?
- Bà nghe anh đến tìm em, bà muốn đuổi ra.
- Vậy đó. Mấy bà già không ưa cho lũ con trai đến nhà nói chuyện với con cháu mình dù là ai đi nữa.
- Không cho nói chuyện ở nhà vậy chớ nói ngoài bụi à?
Bắc đỏ mặt lườm Nhiên:
- Thì ngoài bụi có chết ai. Nhưng đi đâu anh?
- Đến T. ngồi nghe nhạc. Chiều em ở nhà có làm gì không?
- Nấu cơm. Nhưng không sao. Hôm nay Tuyết nghỉ giờ chót về không có em, nó sẽ nấu hộ.
- Cô ấy không về đâu.
Bắc tròn mắt nhìn chàng:
- Sao anh biết?
- Hôm nay chiều thứ bảy phải không? Ít có cô nữ sinh nào nghỉ hai giờ chót chiều thứ bảy lại về sớm.
- Ai về trước người ấy lo. Em có xin phép mẹ đi chơi buổi chiều, nói đi qua nhà con nhỏ bạn...
- Đi chưa?
- Nhưng thật ra là sang nhà anh, anh lại đi vắng, em trở về.
- Anh cũng đến nhà em tìm rồi trở về và gặp nhau.
Bắc lẩm bẩm:
- Gặp nhau.
Nhiên đi chậm lại:
- Sao em không sang ngã bến đò?
- Đi đó phải chen lấn xô đẩy, vả lại, sông sâu nước chảy xiết làm em sợ.
- Đi sóng đôi giữa phố, em không sợ người quen gặp sao?
- Không, nhớ bây giờ em là người lớn chớ đâu còn bé bỏng học trò như trước.
- Người lớn ngậm ngùi.
- Anh muốn nói vì thôi cắp sách? Không đâu, chính em quyết định trong khi có thể học hết...
- Vậy mà em học có nửa năm. Lúc trước anh cứ tưởng em chán.
- Như trong thư ấy à? Có thể, anh thử nghĩ sống ở gia đình em đã lạc lõng ghê gớm nhưng dù sao cũng không đến nỗi bơ vơ bằng đi học xa, ở trọ nhà người khác. Em cô đơn đến ngạt thở anh ạ. Tính em không thích bè bạn vẩn vơ.
Nhiên nhìn nàng tha thiết:
- Phải chi lúc đó anh về bên cạnh.
Bắc bâng khuâng:
- Biết đâu anh tính thế sẽ khá hơn. Biết đâu nhỉ, và em quyết định từ bỏ tất cả dù ba me ngăn cản, nhưng chẳng lẽ lại về nhà ăn không ngồi rồi, em phải đi làm để tiêu khiển. Giờ, em thấy em lầm.
- Chỉ có học đường là mảnh đất tốt nhất hở em? Nhưng đâu phải chỗ trú ẩn suốt đời. Rồi em cũng phải ra.
- Nhưng có ra cũng không đến đỗi chung đụng, bon chen như mọi người. Em học được mà. Em, định làm một cô dược sĩ cô độc lủi thủi.
- Còn anh?
Bắc nhìn bâng quơ:
- Anh ư, lúc đó ai biết anh ở đâu.
Nhiên biết nàng đùa, chàng nghe tiếng nàng nhẹ thoảng:
- Lầm, nhưng em không ăn năn hối tiếc.
- Đời sống mỗi người đều có những sai lầm mà. Nhiều kẻ lầm lẫn đến nát bét đời mình. Đôi khi lầm lẫn đó giúp họ làm nên một cái gì khác. Bởi con người không thể nào sống rập khuôn nhau được. Em thấy không? Đồng ý lầm lẫn thật tai hại và bi đát, nhưng phải thêm đó là một bi đát thú vị.
- Thú vị hay thi vị?
- Có lẽ cả hai.
- Chả trách anh bây giờ trôi giạt long đong.
Không khí trong quán bắt đầu dịu dần. Có thêm vài người khách đi vào. Cô bé ngồi ở quầy vẫn im lìm xem một quyển sách. Lúc đó nhạc rất nhẹ, rất loãng. Cả hai đều lắng nghe : Rằng xưa có gã từ quan, lên non tìm động hoa vàng ngủ say... Nhớ xưa em chửa theo chồng, mùa xuân thay áo áo hồng đào rơi, mùa thu áo biếc da trời, sang đông em lại đổi dời áo hoa... Chim ơi chết dưới cội hoa, tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao, mai ta chết dưới cội đào, khóc ta xin nhỏ lệ vào thiên thu... Bắc đột ngột cắt ngang:
- Thật tình mai anh đi?
Nhiên ngẩn ngơ:
- Thật chứ!
- Anh không thể nán lại ngày nào hết sao? Mai chúa nhật mà.
- Không em, vé phi cơ có rồi. Lẽ ra anh phải đi sớm hơn, ở thêm ngày nào, anh càng sa lầy thêm ngày đó, em biết không?
- Tại sao?
- Tại em!
- Em? Em làm gì?
- Em làm anh nhụt chí, mất tinh thần. Em làm anh quên ngày quên tháng quên tuổi quên tên, quên tương lai sự nghiệp, xiêu hồn lạc phách bủn rủn tay chân.
Bắc vừa nghe, vừa tinh nghịch đốt một que diêm và nhìn nó cháy. Nàng cười khẽ:
- Sợ em không tài ba được như thế. Đứa con gái tài tình là đứa giữ được người yêu bên mình không cho đi đâu hết. Em không giữ được anh nên anh đi biệt mù. Em bất tài quá đỗi.
- Bổn phận anh là đi biệt để được về.
- Đời sống tư chức làm đầu óc em đần độn. Bây giờ mỗi lần viết cho anh, mỗi lần thấy khó, không còn dễ dàng như thời đi học.
- Tưởng tượng nếu sống mãi, một ngày nào đó ta sẽ thành một tên già đần độn khó thương. Chỉ nghĩ bấy nhiêu thôi anh muốn tự tử quách cho xong.
- Em cũng thế.
Ở Bắc tất cả đều có vẻ tròn trĩnh dễ thương, khiến nàng có dáng như một búp bê mũm mĩm tuyệt đẹp. Mắt nàng tròn và sáng, tay chân nhỏ nhắn tròn trịa.
Nhiên nghĩ đến những thư từ liên lạc giữa hai đứa trong thời gian qua. Những thư dài lê thê của Nhiên, những cánh thư không dấu chấm hết của Bắc mà có lần nàng đùa : Nếu đem nối lại với nhau sẽ thành con đường thư bằng từ nơi Nhiên về nơi nàng ở. Ngày mai, khi Nhiên rời khỏi nơi này, con đường thư sẽ được đắp dài thêm. Trên đường đó, thư của chàng, thư của Bắc trộn lẫn với nhau những nhớ thương bằn bặt nhập lại. Cái ý tưởng ví Bắc như chinh phụ khiến Nhiên thương nàng thêm gấp bội. Bắc không là chinh phụ sao được trong lúc nàng vò võ đợi chờ. Nhiên nhớ loáng thoáng ý tưởng này hợp với mấy câu thơ trong Chinh Phụ Ngâm mà chàng quên mất. Không biết Bắc có nghĩ thế không. Thư nàng kể lể: "... Anh biết không, chưa bao giờ em thấy cô đơn mệt mỏi như bây giờ. Sáng đi học về ăn cơm. Tối lên căn gác nóng ngồi học, người ngầy ngật, trí óc dật dờ. Ngày này sang ngày khác lập lại bao nhiêu đó. Đứa con gái cần phải có đứa bạn thân để kể lể, tâm sự. Chỉ một đứa thôi nhưng quan trọng nhất là phải có. Con bạn em bây giờ cũng xa như anh vậy. Ba má và chị em dù thương nhưng làm sao hiểu. Ba em dù thương nhưng làm sao hiểu. Ba em chỉ mong hòa bình, chỉ giỏi về tình hình chính trị. Ông nói nếu hòa bình, tụi em sẽ được theo ông về quê, lúc đó ai muốn làm gì tùy ý. Đố anh em thích làm gì? Một thửa vườn nhỏ, một con thuyền và cần câu. Quê em ở D. Tản cư em tám tuổi gì đó, lúc đi em có mang theo con mèo trắng, hơn mười năm qua, nó đã già yếu, chết mất. Ở thành phố, chỉ mình em chôn mèo thôi hở anh. Thường thì họ vất xuống sông, hoặc vất lên xe rác...
Thư hai đứa nhiều ghê gớm. Cánh thư nào của Bắc, Nhiên cũng nhớ loáng thoáng vài đoạn ngắn. Vì không có bạn thân nên Bắc tâm sự với Nhiên không chừa điều gì, kể cả những chuyện vặt hàng ngày. Nhiều lúc Nhiên muốn bay về với nàng ngay nhưng phương tiện di chuyển rất khó khăn.
Gần một năm, Nhiên được duy nhất lần phép này. Hạnh phúc làm đi nhanh thời gian. Ngày mai chàng phải về đó rồi. Nhiên bấm đốt tay thấy thời gian phục vụ còn không lâu lắm. Nhưng chàng không nói cho Bắc biết đâu. Chàng sẽ dành cho Bắc một bất ngờ thú vị.
Thực ra khó tin Nhiên có can đảm trở về nơi chàng đang sống. Một vùng rừng núi điệp trùng cây, đan rừng cây. Diện tích núi non bao la chỉ có hai xóm nhỏ. Một xòm ở giữa. Một xóm ở phần đất chót. Cả hai gồm khoảng vài trăm ngôi nhà cất dọc ven biển. Một trường trung học duy nhất với dăm ba phòng. Đa số dân chúng sống bằng nghề đánh cá, làm nước mắm. Khi bọn Nhiên đến, những quán nước, quán ăn, những chỗ giải trí từ từ mọc lên. Ban đầu, Nhiên thấy vô cùng ngạt thở, chợ nhỏ chỉ bán giấy viết thư hoặc bao thư, hay những tờ tuần báo phụ nữ rẻ tiền. Không có tiệm bán sách, chỉ có chỗ cho mướn sách. Những quyển sách tanh tưởi lợm giọng. Giải trí mãi bằng bi da, nghe nhạc thời trang, Nhiên không giải trí nổi. Đi rừng, đi biển, trèo núi mãi cũng chán. Bắt buộc Nhiên phải chọn môn tiêu khiển duy nhất là viết thư và đợi. Đầu tiên là những sách báo Bắc mua dùm, kế đến những thư dài, những vui buồn, phiền bực trao đổi. Nếu thời gian không làm vơi bớt, thời gian chất nặng thêm.
Từ đó, gió cát cứa da, mưa lũ xé thịt không còn ý nghĩa gì với Nhiên. Những lần nằm dài trên bãi chiều, những đêm im trong rừng sâu, hồn Nhiên dạt dào, xào xạc hình bóng Bắc. Mấy tờ thư Nhiên mang ra đọc đi đọc lại thay thế cho món sách báo khan hiếm đã như một linh dược chữa Nhiên thoát khỏi đủ thứ bệnh. Kể cả căn bệnh nan y khoét mòn trí não, đục ruỗng tâm hồn...
- Nhiên ơi, anh đang nghĩ gì? Mắt anh trôi về một cõi xa nào làm em không an lòng rồi đó.
Tiếng Bắc lao đao nổi lên kéo Nhiên về đối diện. Chàng cười rạng rỡ.
- Anh nghĩ đến tương lai Bắc ạ. Điều mà khá lâu anh cố trốn lánh bây giờ anh đã có đủ can đảm nghĩ đến. Đố em tại sao?
- Em chịu thôi.
- Bởi bây giờ anh đã có em.
Bắc trông lên, Nhiên thấy có bóng chàng trong đôi mắt sáng:
- Em biết, nhưng anh nhìn kìa.
Nhiên bàng hoàng nhìn ra, trời đang tắt nắng, chỉ còn sót vài vệt vàng trên tường vôi cao.
- Ta đi em nhé!
Bắc ra trước đợi Nhiên ở cửa. Hai người đứng bên nhau nhìn qua hàng phố đối diện. Tiếng Bắc mờ mịt và man mác như đêm tối sắp dâng.
- Em thấy đói Nhiên ạ, mau kiếm cái gì ăn rồi đi suốt đêm nay. Anh có thích không?
Nhiên không trả lời, chàng nhẹ nắm tay Bắc băng qua đường, cùng lúc với tiếng nhạc trong quán vẳng ra, vô tình lập lại : Rằng xưa có gã từ quan, lên non tìm động hoa vàng ngủ say (*).
HOÀI DIỄM TỪ
_______________
(*) Thơ Phạm Thiên Thư.
(Trích tuần báo Tuổi Ngọc số 67, tuần lễ từ 7-9 đến 14-9-1972)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét