CHƯƠNG 7
Chưa bao giờ Elisa thấy lẻ loi và đau khổ tột cùng bằng lúc nàng bế con lầm lũi ra khỏi căn lều của bác Tom.
Nỗi phẫn uất, bất công mà chồng nàng đang hứng chịu, sự nguy hiểm đang chờ đón con nàng, hiện trạng của nàng giờ đây... tất cả quay cuồng như một cơn lốc dữ trong đầu nàng làm cho nàng lo lắng và bối rối không tả được. Cái gì sẽ đón chờ nàng trên con đường trốn tránh trong đêm khuya đây? Nàng đã thực sự rời khỏi ngôi nhà duy nhất nàng quen thuộc, rời bỏ nữ chủ nhân, một phụ nữ quý phái và tốt bụng mà nàng rất mực thương yêu và kính trọng. Đó là nơi nàng đã được sinh ra và lớn lên, khung cảnh thân thuộc gắn bó với nàng từ thuở còn thơ ấu cho đến tuổi trưởng thành.Nàng đã lớn lên với những thân cây đầy bóng mát, chúng đã che chở nàng, chứng kiến những trò chơi của nàng thuở ấy. Rồi những khu rừng thưa mà nàng thường đi dạo vào buổi chiều trong những ngày còn được hạnh phúc bên người chồng trẻ đầy nghị lực và có tài. Tất cả những thứ này như thi nhau ẩn hiện trước mắt nàng, thấp thoáng dưới ánh sáng lạnh lẽo của những vì tinh tú, hình như cùng một loạt lên tiếng, trách móc nàng đã rứt bỏ chúng ra đi.
Tuy nhiên, vượt trên cả những kỷ niệm êm đềm đáng ghi nhớ đó, tình mẫu tử thâm sâu đã khiến nàng cương quyết; nàng cảm thấy mối hiểm nguy khủng khiếp đang đè nặng tim mình và càng lúc càng gần hơn.
Thằng bé Henri đã khá lớn và có thể đi bộ. Trong những dịp khác nàng rất vui sướng nắm tay con dắt nó đi, nhưng trong lúc này cái ý nghĩ sẽ mất nó, sẽ không còn dịp được bế nó trong tay làm nàng rùng mình, khiếp hãi. Vì vậy, Elisa ghì chặt con vào lòng, hấp tấp bước mau gần như chạy trong đêm sâu.
Mặt đất đóng băng nứt rạn dưới chân nàng. Một tiếng động nhỏ cũng đủ làm nàng giật mình, nghe ngóng. Tiếng xào xạc của cành lá, một cái bóng cây lay động cũng làm cho máu trong huyết quản riàng như ngừng chảy và bước chân nàng càng vội vã hơn. Cùng một lúc, Elisa ngạc nhiên về sức chịu đựng của mình: thằng bé có vẻ nhẹ hẩng đi trong tay người mẹ, tựa cái lông chim.Thoạt tiên, nỗi sợ hãi và kinh ngạc làm nó tỉnh ngủ, rồi thấy cử chỉ lạ lùng của mẹ - Elisa bảo con đừng nói lớn và thở mạnh - khiến nó mang máng hiểu rằng có một sự đe đọa gì đây và nó tin là mẹ nó chỉ có thể cứu nó nếu nó chịu tuân lời, im lặng trong vòng tay mẹ. Mãi sau, khi cơn buồn ngủ kéo đến, thắng bé mới lên tiếng hỏi :
- Mẹ ơi! Con có thể ngủ được không, hở mẹ? Con có phải thức không?
- Không cần, con ạ! Nếu con buồn ngủ cứ ngủ đi...
- Con ngủ mà mẹ đừng bỏ con, nghe?
- Chúa ơi, bỏ con sao được? Không đâu, con cứ ngủ đi!
Người mẹ âu yếm trả lời con. Thằng bé nhìn mẹ bằng đôi mắt đen láy, sáng rỡ, mặc dù đôi má nó tái xanh :
- Mẹ nói thiệt không? Chắc không?
- Chắc lắm, con hãy tin mẹ. Mẹ không bao giờ bỏ con, không bao giờ!
Người mẹ nói với giọng cương quyết và lạ đến mức chính nàng cũng sờ sợ vì có cảm tưởng đó không phải là tiếng nói của chính mình.
Thằng bé đáng thương mệt mỏi gục đầu xuống, ngủ thiếp trong tay mẹ. Hai bàn tay bé nhỏ bám chặt vào Elisa, hơi thở ấm phả lên cổ Elisa gây cho nàng cái cảm giác hăng hái, tin tưởng.
Bờ ranh của trang trại, khu rừng thưa... lần lượt nàng vượt qua khỏi... và nàng bước tới, bước tới mãi, không ngừng nghỉ một giây dù để lấy hơi, cho đến một lúc, những tia sáng đầu tiên của bình minh báo hiệu, soi xuống con đường lớn, cách trang trại của chủ nhân nàng nhiều dặm.
Elisa vẫn thường cùng đi với bà chủ đến thăm những người bạn trong miền lân cận, đến tận làng T. tận bên bờ sông Ohio nên nàng biết rõ vùng này. Nhưng nếu đi xa hơn, băng qua bên kia sông thì Elisa mù tịt hoàn toàn. Sang bên ấy, nàng chỉ còn biết nhắm mắt đưa chân, phó thác số mạng trong tay Chúa.
Khi xe cộ và ngựa bắt đầu qua lại trên con đường lớn thì Elisa - với thứ trực giác tinh tế và bén nhạy mà ai cũng có trong những trưởng hợp tương tự như hoàn cảnh nàng hiện nay - linh cảm rằng với bước chân bỡ ngỡ và vẻ mặt tràn đầy lo lắng thế này, nàng sẽ dễ bị người qua đường chú ý, nếu không muốn nói là nghi ngờ. Nàng bèn đặt con xuống, sửa lại quần áo, đội mũ ngay ngắn và cố gắng bước đi với dáng bộ chững chạc, bình thường.
Elisa có mang theo mấy trái táo và bánh ngọt. Elisa dùng táo để khuyến khích thằng bé: nàng lăn chúng trước mặt con cách nó vài thước và đứa bé vô tình cố sức chạy theo. Cứ thế, mẹ con nàng đi thêm được vài dặm nữa.
Một chốc sau, mẹ con nàng đến một cánh rừng, cạnh con suối chảy róc rách êm tai. Thằng bé vừa đói vừa khát, nó bắt đầu nhăn nhó. Hai mẹ con băng qua một hàng rào rồi Elisa đặt con ngồi khuất sau một tảng đá lớn, nàng dỗ nó và cho nó ăn. Henri rơm rớm nước mắt khi thấy mẹ không chịu ăn, nó dang đôi cánh tay nhỏ nhắn ôm cổ mẹ và đút vào miệng mẹ miếng bánh. Elisa nghẹn ngào bảo con :
- Mẹ không đói, Henri ạ!... Con yêu của mẹ ơi, mẹ không nuốt được khi con chưa thoát hiểm... mẹ con ta còn phải đi, đi nữa, đi mãi cho đến tận bờ sông.
*
Elisa lại vội vã lên đường... và rồi, giây lát sau lại giữ bước chân bình thường, chững chạc. Mẹ con nàng đã vượt qua được nhiều dặm đường ở những nơi nàng khá quen thuộc. Nàng nghĩ là nếu tình cờ gặp ai thì nhở vào sự đối đãi nhân từ của chủ nhân từ trước, người ta sẽ không nghi ngờ nàng đang trên đường trốn chạy. Ngoài ra, Elisa cũng may mắn là có màu da khá trắng, nếu không quan sát kỹ, người ta khó mà nhận ra dòng máu lai pha trộn trong huyết quản nàng. Cả Henri nữa, nó cũng trắng như mẹ, đó là một may mắn rất đáng kể lúc này. Nàng hy vọng có thể thoát hiểm không mấy khó khăn.Mặt trời đứng bóng, Elisa ngừng chân ở một ngôi trại xinh xắn để nghỉ ngơi giây lát và dùng bữa trưa. Càng đi xa, mối de dọa càng giảm dần, đầu óc Elisa bớt căng thẳng. Tận lúc này, nàng mới cảm thấy đói và mệt nhoài.
Bà chủ trại tốt bụng và hơi lắm chuyện, đã luống tuổi, tỏ ra vui mừng được có người để trò chuyện. Bà tin ngay Elisa, không chút ngờ vực gì về những lời bịa đặt của thiếu phụ đáng thương khi nghe nàng nói bà chủ cho nàng đến chơi và ở lại nhà bạn một tuần lễ. Còn Elisa thì nghĩ thầm: “Vậy là mình đã gian dối”.
Một tiếng đồng hồ trước khi mặt trời lặn, Elisa đến làng T. bên bờ sông Ohio. Lúc này tứ chi rã rời, nàng hết sức mệt mỏi nhưng tinh thần hăng hái lạ thường. Cái nhìn đầu tiên mà nàng dành cho giòng sông, cũng giống như câu chuyện Jourdan trong kinh thánh: bên kìa bờ là tự do đang đợi nàng.
Lúc ấy thời tiết vào đầu xuân. Nước sông dâng cao và chảy xiết, cuồn cuộn kéo theo những tảng nước đá. Do hình dạng đặc biệt của bờ sông ở vùng này trong tiểu bang Kentucky, nhô lên một mõm đất cao chìa ra tận giữa dòng sông, nhiều tảng nước đá khổng lồ không tan kịp và chảy theo dòng nước, bị vướng lại. Chúng nằm ụ thành đống, chồng chất lên nhau nom như một bức màn cao sừng sững ngân cách sự liên lạc giữa hai bên bờ.
Elisa đứng sững một lúc lâu nhìn quang cảnh này, lẩm bẩm :
- Trời ơi! Phà không chạy được sao?...
Nàng chạy ù về phía một quán nhỏ để hỏi thăm chi tiết. Bà chủ quán đang bận chiên cá và nấu món ra-gu cho bữa ăn chiều. Bà quay lại, tay vẫn cầm cái nĩa chú ý nghe giọng dịu dàng, khẩn thiết của người thiếu phụ.
- Thưa bà, có cái phà hay chiếc tàu chở người sang B. không ạ?
- Không đâu, hiện không tàu phà chi chạy cả.
Nỗi đau đớn và tuyệt vọng của Elisa khiến bà chú ý, bà ân cần hỏi :- Này cô, cô cần sang sông lắm hay sao? - Hơi ngập ngừng một chút, bà tiếp - Có ai đau ốm chi chăng? Cô có vẻ lo lắng quá...
- Con cháu đang lâm nguy, cháu chỉ mới được tin chiều hôm qua. Cháu đi liền một mạch đến đây với hy vọng là có phà sang sông.
- Xui xẻo cho cô quá! Tôi nghe mà ái ngại cho cô...
Tình mẫu tử được đánh thức trong lòng bà. Bà dòm qua cửa sổ, hướng mắt về phía căn lều gỗ tối đen, cao giọng lên :
- Salomon ơi!
Eliaa thấy một người đàn ông với đôi tay dơ bẩn và ngực khoác tấm tạp dề da từ phía lều gỗ bước ra. Bà chủ sốt sắng :
- Salomon này, ông khách ấy có định sang sông ngay tối nay không?
- Thưa, ông ta nói sẽ cố gắng, nếu có thể được.
Bà chủ quay lại cô khách lạ giải thích :
- Có một ông khách sẽ đến đây để chở hàng hóa sang sông đêm nay. Ông ta sẽ ăn tối tại đây. Tốt nhất là cô nên nghe lời tôi ngồi nán lại chờ xem. Cháu bé kháu khỉnh quá...
Bà vừa nói vừa đưa cho nó cái bánh song kiệt sức nhiều giờ, nó khóc vì mệt, không vui vẻ đón nhận. Elisa nói với bà chủ quán :
- Thưa bà, cháu nó không quen đi bộ, cháu bị giục giã đi nhanh nên mệt...
Bà chủ quán bảo Elisa, dịu dàng :
- Cô đưa cháu vào nghỉ một lát đi.
Bà nói và mở cửa căn phòng nhỏ trong đó có cái giường sạch sẽ.Elisa nghe theo, đem con lên giường và ẵm nó trong tay cho đến khi Henri chìm vào giấc ngủ. Còn nàng, làm sao nàng có thể nghỉ ngơi được khi mà cái ỷ nghĩ đang bị săn đuổi thôi thúc nàng như ngọn lửa âm ỉ, đốt cháy tận xương tủy nàng. Nàng ngồi cạnh con, buồn bã, nước mắt chảy dài và không ngớt nhìn những tảng nước đá bồng bềnh đang cuồn cuộn trôi theo dòng nước, ngăn cách nàng với sự tự do bên kia sông.
*
Trong lúc người mẹ can đảm đang cùng con trên đường trốn chạy thì ở trang trại, nữ chủ nhân cố trì hoãn cuộc săn đuổi của gã buôn người bằng cách mời gã nán lại dùng bữa. Bà tuyên bố là bữa ăn đã sẵn sàng, và dù lệnh dọn bàn ăn đã ban ra có sự hiện diện của Haley cùng với nhiều lần có tiếng giục giã, bác Tom gái, bà đầu bếp chính, mỗi lần nghe hối, lại gật gù lẩm bẩm trong miệng những tiếng vô nghĩa. Công việc nấu nướng được tiếp tục một cách chậm chạp khác với thói quen vui vẻ, nhanh nhẩu của bác hằng ngày. Đây là lần thứ nhất, bà đầu bếp này làm việc một cách miễn cưỡng, lâu lắc.
Cả nhà cũng linh cảm là hình như bà chủ đồng lòng với họ trong việc trễ nãi khác thường này. Và có nhiều cái làm người ta ngạc nhiên hơn, vì những cản trở cùng lúc xảy ra làm bữa ăn đã chậm càng thêm chậm: một tên hầu bàn vụng về làm đổ nguyên bát nước sốt, phải nấu lại; một thằng bé khác làm đổ thùng nước đang khiêng từ giếng về, lại phải chạy ra giếng lần nữa. Đã hết đâu, một đứa nữa làm đổ hết đĩa bơ.
Bác Chloé làm việc lơ là, lấy có, không chút hứng khởi. Bác trả lời những kẻ tỏ ra thắc mắc về hành động bác hôm nay bằng một câu với cái giọng rầu rĩ :
- Làm sao tôi hăng hái cho nổi? Lương tâm tôi không cho phép tôi nấu nướng ngon lành, dọn cho kẻ buôn người ăn đặng hắn có thể săn đuổi người khác như người ta săn thú! Tôi đâu phải là gỗ đá, vô tri. Phải hiểu cho tôi...
Bọn gia nhân, miệng cười chế giễu, vào nhà bếp tuyên bố là ông Haley đang cáu kỉnh, bực mình, là ông ta không thể ngồi yên trên ghế, là ông giậm chân đùng đùng, là ông bước tới bước lui trên phòng khách không ngừng.
Bác Tom trai nói :
- Tôi rất bằng lòng là sáng nay ông chủ không bỏ đi như ông đã đự tính. Nếu ông làm vậy tôi còn buồn nhiều hơn là bị bán nữa kia. Dù rằng ông làm vậy cũng là điều tự nhiên, ông muốn tránh... nhưng tôi, tôi biết ông từ khi ông còn nằm trong tã lót... tôi rất hiểu hoàn cảnh ông hiện nay và tôi vui vẻ mà tuân theo ý Chúa định. Ông có thể bị vỡ nợ nếu không bán tôi, ông hành động thế là phải lắm. Có điều khiến tôi không yên lòng là sau khi tôi đi rồi e công việc ở trại sẽ đình trệ ít nhiều. Ông chủ không thể để mắt khắp nơi được như tôi trước nay. Những đứa trẻ trong trại thật ngoan nhưng lại nhẹ dạ khờ khạo. Tôi lo quá!
Một hồi chuông vang lên, Tom được gọi lên phòng khách.
- Tom ơi! - Giọng ông chủ dịu dàng - Tôi phải báo cho chú biết là tôi nợ ông Haley đây mười ngàn đô la và ông ấy bằng lòng trừ hết số nợ nếu chú chịu đi với ông đến nơi nào ông muốn. Hôm nay, ông Haley đang bận giải quyết vài chuyện cần, vậy ngày hôm nay chú được thoải mái làm gì tùy ý.
- Cảm ơn ông chủ.
Chú Tom bình tĩnh nói. Gã buôn người chen vô :
- Đừng quên điều này: nếu anh đánh lừa chủ anh, tôi sẽ không bỏ qua món nợ. Hừ, nếu chủ anh mà nghe lời tôi, ông đã không bị bọn da đen các anh qua mặt vù vù, tôi thì... tôi lạ gì các anh, luồn như trạch, các anh giống nhau hết, gian giảo...
- Thưa ông - Tom đứng thẳng trước mặt chủ nhân, đĩnh đạc nói - Khi tôi lên tám tuổi, bà chủ cũ của tôi, bà cụ thân sinh ra ông, đặt ông trong tay tôi mà nói rằng: “Tom ơi! Đây là chủ của con sau này, con hãy phục tòng nó, giúp nó tận tâm”. Tôi còn nhớ rõ, lúc đó ông chưa tròn một tuổi. Cho đến ngày nay, năm chồng tháng chất, có bao giờ tôi phụ lời ủy thác của cụ bà chưa? Có bao giờ tôi xao lãng bổn phận tôi đòi chưa? Ông nhớ lại coi, nhất là, nhất là kể từ ngày tôi được trở lại đạo đến nay...
Ông Shelby sững sờ vì xúc động, không sao cầm nước mắt. Ông cố gắng nói với người đầy tớ trung thành :
- Chú thật can đảm và có lòng. Tôi hiểu là chú nói đúng với sự thật và Chúa cũng chứng giám cho chú. Tom ơi! Nếu có phương thế khác, tôi không bao giờ bán chú đâu.
Bà Shelby nối lời chồng :
- Thật đó, chú Tom ơi! Chúng tôi sẽ tìm cách chuộc chú về khi nào chúng tôi qua cơn thử thách này.
Quay sang Haley, bà tiếp :
- Này ông Haley ơi, xin ông giữ lời hứa: cho chúng tôi biết đã bán chú Tom đây cho ai, ở địa chỉ nào, đặng chúng tôi có thể...
- Đó là chuyện tất nhiên, thưa bà! - Haley vồn vã - Nếu bà muốn, trong vòng một năm sau, tôi hứa sẽ đem Tom trở lại cho bà.
- Tôi sẽ mua Tom với giá cao.Gã con buôn cười hềnh hệch, khả ố :
- Tốt lắm! Tôi sẵn sàng bán và cũng sẵn sàng mua, miễn tôi có lợi. Đó là những gì tôi mong muốn, chắc bà hiểu... Nghề của tôi mà, thưa bà!
Trước vẻ vô liêm sỉ, trâng tráo của gã buôn người, đôi vợ chồng trại chủ cảm thấy nhục nhã, mất mặt nhưng họ cùng hết sức cố gắng để không lên tiếng sỉ vả gã; họ sợ làm gã nổi khùng lên, gã sẽ bỏ bữa ăn và tức khắc săn đuổi Elisa với đứa nhỏ vô tội.
Bà phải dùng hết mọi mẹo vặt của phái nữ để ngăn hành động của gã, bà cười thật tươi, bà trò chuyện thân mật, hỏi thăm về gã v.v... Tóm lại, bà tìm hết cách để giữ gã lại càng lâu càng tốt, cốt kéo dài thời gian đuổi theo Elisa mà gã rất nóng lòng thực hiện.
*
Sau bữa cơm trưa, vào khoảng hai giờ, Samuel và André dắt ngựa đến. Trông chúng lúc này thật tươi tỉnh và sung sức hơn bao giờ hết, dù rằng chúng vừa trải qua cuộc săn đuổi khó nhọc ban sáng. Chắc hẳn nhờ bữa ăn trưa, chúng lấy lại được phong độ và nhiệt thành.
Haley lại gần chúng, bằng giọng hách dịch, dặn dò chúng phải làm gì, làm gì và... phải gắng thành công. Gã nói thêm khi đến bờ rào cuối cùng của trang trại :
- Ta muốn đi thẳng tới bờ sông, ta biết rõ ý muốn của nó, chắc chắn là nó băng qua sông...
- Thưa ông, ông đoán rất đúng. Đó là ý định của người đi trốn. Nhưng thưa ông, có hai con đường đến bờ sông, đường đá và đường đất, ông chọn đường nào?
André ngơ ngác nhìn bạn, ngạc nhiên trước sự tiết lộ mới mẻ này, song rồi nó xác nhận tức thì lời bạn bằng những câu vô thưởng vô phạt. Samuel thêm vào :
- Theo tôi, tôi cho là chị Elisa sẽ theo con đường cũ, vì vắng vẻ, kín đáo hơn.
Haley tuy ngờ vực lời của hai tên da đen, song phải đồng ý là nhận xét này có lý.
Quả vậy, đó là con đường cũ kỹ trước kia dẫn đến bờ sông. Nay nó bị bỏ hoang, không dấu chân người lai vãng đã nhiều năm, từ khi có con đường mới. Đường cũ này chỉ còn trống quang trong khoảng một giờ đi bộ rồi thì nó bị cắt ngang bởi những hàng rào và những thửa ruộng nhỏ.
Samuel rất thông thạo đường này, còn André trái lại, hắn mù tịt vì lâu quá không hề đặt chân đến đây. André theo sau với vẻ trầm ngâm cẩn trọng, chốc chốc lại kêu lên là con đường gồ ghề, lồi lõm quá tệ đối với con ngựa Jerry. Có khi nó lẩm bẩm một mình không ai nghe rõ.
Haley cáu kỉnh lắm, hắn dọa dẫm hai tên gia nhân của ông Shelby :
- Cho tụi bay hay trước là đừng hòng qua mặt tao. Tao biết hết, tao biết rõ mưu mô của tụi bay! Nhưng tao thề là không bỏ con đường này nửa chừng đâu. André! Câm miệng đi!
- Ông có quyền làm điều gì ông thấy có lợi chứ, thưa ông! Chúng tôi đâu dám ngăn ông?
Samuel nói bằng giọng lễ phép và cùng lúc hắn ném cho bạn một cái nhìn ý nghĩa, chúng có vẻ rất đắc ý, quên cả giữ gìn kín đáo đối với Haley.
Thỉnh thoảng, Samuel đảo mắt nhìn quanh rồi bất chợt kêu to :
- Kìa! Tôi thấy cái gì giống cái mũ đàn bà ở kia kìa...
Hay nói với André :
- Hình như chị Elisa đang ở dưới vực sâu kìa!
Hắn chơi khăm: cứ đến một chỗ nào khúc khuỷu và có đá nhọn, những chỗ không thể đi nhanh mới thốt lên những câu khám phá mơ hồ tương tự.
Tóm lại, Samuel gây cho tên buôn người sự hồi hộp liên tục suốt, cả một giờ đồng hồ trong cuộc săn người.
Một lát sau, ba người đụng phải cái sân của một trang trại khá lớn. Song mọi người đều ra đồng làm việc hết, không một bóng người. Trại nằm vắt ngang con đường, thế là cả bọn không thể tiến lên theo hướng này được nữa. Samuel lấy làm đắc chí, nói bằng giọng vô tư :
- Đó, ông thấy chưa: tôi đã thưa trước mà ông có nghe đâu. Làm sao một người lạ như ông có thể biết rõ vùng này hơn tôi, một kẻ được sinh ra và lớn lên tại đây chớ.
- Đồ mất dạy, tại mày chớ tại ai.
Haley hét dựng lên. Samuel gân cổ cãi :
- Kìa, sao ông lại đổ lỗi cho tôi? Tôi có thưa trước với ông, chính thằng André cũng có nghe mà.
Gã buôn người giận sôi nhưng phải cố nén, rồi cả ba quay ngựa lại, hướng về con đường mới to rộng.
*
Những sự trễ nãi này quả có lợi không nhỏ cho Elisa. Gần một tiếng đồng hồ qua, con nàng được nằm ngủ bình yên thoải mái trong căn phòng của quán trọ, trước khi tên Haley lù lù xuất hiện.
Ngồi cạnh cửa sổ, Elisa đang nhìn về hướng khác, nàng không hay biết là kẻ săn đuổi đến sau lưng mình. Nhưng đôi mắt tinh anh của Samuel thì đã nhận ra nàng ngay lúc ấy, trong khi Haley và André đi sau hắn vài bước.
Đây là lúc hồi hộp nhất. Samuel hành động tức khắc (vì hắn vốn lanh trí), hắn để cho gió thổi tung cái mũ đặc biệt của mình và hét toáng lên, cũng bằng giọng rất là... đặc biệt. Tiếng hét báo động này làm Elisa giật nẩy mình lên, nàng vội vã nép người về phía sau.
Cả ba cùng dừng lại trước cửa quán, ngay sát bên cánh cửa sổ.
Căn phòng còn có một cánh cửa mở hướng ra sông. Nhanh như một mũi tên, trong giây phút thập tử nhất sinh này, không cần nghĩ ngợi lâu la chi, Elisa cúi xuống, cắp lấy đứa bé đang thiêm thiếp ngủ và phóng ba bước một xuống mấy bậc cấp ra bờ sông.
Tên buôn người - hay săn người cùng thế - vừa kịp thấy nàng là lúc nàng đã thoát ra phía bờ sông.
Lập tức Haley nhảy xuống ngựa, quát gọi Samuel và André rồi gã vội vàng rượt theo Elisa, không bỏ mất một giây.
Con mồi chạy trước, thợ săn chạy sau, thật là giây phút gay cấn đáng sợ. Elisa cảm thấy chân nàng cơ hồ không chạm đất, nàng như đang bay. Sau lưng nàng là kẻ thù theo bám sát...
Ngay lúc nguy hiểm tột độ đó, với sức mạnh phi thường mà Trời ban riêng cho kẻ cùng đường tuyệt vọng, Elisa thét to một tiếng man tợ, nàng sãi nhanh từ bờ, phóc một cái lên giòng nước đang chảy xiết và rơi xuống trên một tảng băng đá lềnh bềnh, lập lờ. Đó là một bước nhảy liều lĩnh không tính toán của kẻ sa cơ, tuyệt lộ, địên cuồng... coi cái chết nhẹ như chiếc lông chim.
André, Samuel và cả Haley không ai bảo ai cùng đồng thanh hét lên một tiếng và giơ cao tay lên trời khi trông thấy cảnh tượng kinh hoàng diễn ra bất ngờ trước mắt.
Tảng băng khổng lồ rạn nứt kêu lên răng rắc và chìm lỉm dưới sức nặng của mẹ con Elisa... Không để mất một giây nào, nàng nhảy từ tảng băng này đến tảng băng khác, liên tục không ngừng. Miệng thiếu phụ cũng phát ra những tiếng thét man dại như để thêm nghị lực phấn đấu với cái chết ngay trước mắt. Nàng trượt ngã, gượng dậy, nhảy tới, ngã nữa, có khi nàng lăn một vòng song cuối cùng, nàng lại đứng lên, phóng tới.
Thiếu phụ mất giầy, tuột vớ, tuột cả đôi ra khỏi chân, máu nhỏ ròng ròng dưới chân nàng song tuyệt nhiên Elisa không hề cảm thấy đau đớn chút nào. Nàng chỉ biết một điều quan trọng: bằng mọi giá nàng phải trốn khỏi nanh vuốt của kẻ mặt người lòng thú, dù có chết cũng cam. Khư khư giữ chặt đứa con yêu dấu trong đôi tay yếu đuối, nàng tiến tới không ngừng, bất chấp mọi trở ngại, dù do thiên nhiên hay loài người ngăn chặn. Những tảng băng lập lờ, vỡ ra, kêu lên răng rắc dưới đôi chân thoăn thoắt của nàng và dòng sông cuồn cuộn trước mặt nàng đều không làm nàng do dự. Elisa hành động như do một sức sai khiến huyền diệu bí mật, vượt ngoài khả năng của con người, có lẽ phần lớn vì tình thương tha thiết đối với đứa con độc nhất.
Bên kia bờ, Haley há hốc miệng đứng nhìn theo, bàng hoàng, kinh dị, sững sờ. Và rồi cuối cùng, như một phép lạ, như một giấc mơ, mẹ con Elisa đến được bên kia bờ, an toàn.
Một người đàn ông đưa tay cho nàng nắm, giọng ông ta cất lên nửa xót thương nửa khâm phục :
- Em là ai? Em can đảm lắm!
Elisa giật mình vì nhận ra khuôn mặt và giọng nói của người đàn ông, ông ta làm việc ở một trại sát canh trại chủ nàng. Nàng nói với ông :
- Thưa ông Symmer! Xin ông cứu tôi! Cho tôi trốn khỏi đây...
- A, Elisa! Cô không còn ở với ông bà Shelby nữa sao?
- Thưa ông, ông chủ tôi đã bán con tôi cho một nhà buôn nô lệ. Ông chủ mới đang rượt theo tôi kìa!
Nàng vừa nói vừa chỉ tay về phía bờ bên kia :
- Van ông, ông cũng có con, xin ông hiểu cho. Ông có con chứ, thưa ông?
- Phải, tôi cũng có một đứa con...
Ông Symmer trả lời, giọng cảm động và đưa tay đỡ thiếu phụ lên bờ, Elisa mừng rỡ đưa tay cho ông, bàn tay thô kệch nhưng tấm lòng rộng mở.
Người đàn ông ngừng lại khi họ cùng đến phía trên đê :
- Tôi rất hài lòng trong việc giúp đỡ cô, song tôi thú thật là không biết cho cô ở đâu. Điều mà tôi thấy nên làm ngay là chỉ cho cô biết nơi nên đến.
Ông chỉ cho Elisa thấy một ngôi nhà đồ sộ màu trắng nằm trơ vơ trên con đường chính của làng, tiếp :
- Hãy đến đó ngay đi! Ở đó toàn người tốt, tin cậy được. Họ sẵn sàng đón tiếp cô và con cô. Họ thường gặp cảnh này luôn.
- Xin Chúa phò hộ cho ông!
Elisa sung sướng nói. Người đàn ông ôn tồn :
- Cô đừng quan tâm, điều tôi làm không đáng chi đâu.
- Thưa ông, xin ông giữ kín giùm tôi chuyện này... Xin ông hứa...
- Cô cho tôi là hạng người gì đây? Cứ trông vào hành động vừa rồi của cô tôi nghĩ rằng cô đáng được tự do, dù cô thuộc vào thành phần nào đi nữa. Nếu tôi có quyền hạn thì cô đáng được tự do, rất đáng... và tôi tin là cô sẽ được tự do.
Elisa cảm ơn ông rồi đỡ lấy con, bước chân nàng vững vàng và đầy hy vọng. Người đàn ông đứng im, dõi mắt theo nàng. Ông lẩm bẩm :
- Ông Shelby có thể cho đây là một hành động không tốt của một người bạn đối với một người bạn, nhưng ta biết làm sao hơn? Nếu ông ấy bắt gặp tên nô lệ của ta trong trường hợp tương tự thế này, chắc cũng hành động như ta mà thôi. Làm sao ta có thể bắt giao cho chủ một thiếu phụ khốn khổ can đảm đã bị rượt đuổi như con vật và đã trốn thoát sau muôn vàn nguy hiểm? Ta không phải hạng chó săn, ta không thuộc hạng người săn đuổi đồng loại và không thể bắt giao những người nô lệ quả cảm, phi thưởng như thế này được.
*
Bên này bờ sông Haley vẫn chưa hết kinh ngạc, sững sờ. Sau cùng, khi con mồi mất dạng, gã sực tình đưa đôi mắt lờ đờ thất thần nhìn hai tên nô lệ đứng bên rồi gã lặng lẽ dò xét thái độ chúng.
- Vậy là tiêu tùng rồi!
Samuel dửng dưng nói. Haley tiếp bằng giọng chán nản pha chút thán phục :
- Chắc nó có bảy con quỷ nhập vô mình... nó phóng y như một con mèo rừng ấy thôi.
- Chúa ơi! - Samuel lại lễ phép - Tôi hy vọng ông vui lòng tha lỗi cho chúng tôi, chúng tôi đã không thể rượt theo chị ấy. Chúng tôi không đủ sức để vượt qua sông bằng cách ấy.
Và hắn phá lên cười, thích thú, không cần che giấu.
_________________________________________________________________
