VÀ MÙA ĐÔNG TRÊN CAO - Bùi Nghi Trang

 

 1.

 

Cô học trò nhỏ đứng khép nép ở cánh cửa lớp. Em nhỏ nhoi trong chiếc áo lạnh mầu hoa cà. Mùa đông tới rồi. Những ngọn gió bấc hanh lạnh tràn về làm da mặt khó chịu, làm làn môi hồng nứt nẻ đớn đau. Cái khó chịu và cái đau đáng ghét nhưng cũng dễ thương nhất. Trời lạnh mà ai chẳng mặc áo rét. Cũng cần một manh áo che ấm một phần châu thân. Nhưng dù có mặc áo, người vẫn thấy lạnh. Nhưng không có áo ấm thấy không ổn một tí nào.

 

Đang mùa thu lá me vàng bay theo gió. Trời có vẻ âm u thì em mong mùa đông. Mùa đông đang ở thật xa, có thể là ở trên cao vòi vọi. Ấy vậy mà em vẫn để dành tiền để mua áo ấm. Em đã chuẩn bị cho chiếc áo ấm từ mùa Thu. Em không thích để cha mua áo và mẹ chọn màu. Em cứ nghĩ rằng, sau này khi trưởng thành, khi đến tuổi cần có một người yêu để làm đẹp cuộc đời và để nên duyên đôi lứa, em bắt chàng phải chọn áo. Nhưng bây giờ thì chưa. Bây giờ thì em chỉ có quyền chọn cho em. Nước da em trắng. Được lắm. Em sẽ chọn chiếc áo màu da cam cho hợp với làn da và để vừa lòng mùa Đông. Hôm đi phố, màu da cam lại không có. Ai đã mua hết rồi những chiếc áo làm ấm con người, làm ấm tâm hồn kia. Thôi cũng được. Màu tím hoa cà cũng hợp với da em. Và em đã mua chiếc áo tuy mùa đông còn xa và còn mãi tận nơi nào.

Tới lớp, em cùng bạn bè kháo nhau về áo lạnh. Mùa đông gió lạnh lùng, gió lạnh lùng. Chim thôi bay ngoài mưa gió hãi hùng. Ngoài xa nơi biên cương bao chiến binh  ôm súng buồn nhớ cố hương... Thì ra cảnh thời gian cũng làm cho lòng người thay đổi. Cần gì phải ở nơi biên cương cương mà ngay chính ở trong thành phố này cũng có cô gái mang tâm hồn thay đổi khi mùa đông tới. Tự nhiên thấy cô đơn. Một mình đôi khi thấy lạc lõng. Cũng như hôm nay em đang lạc lõng trước cửa lớp học. Hình như em có một tí gì bâng khuâng, em mang một dáng dấp xa lạ. Tôi không ghé vào phòng Giáo sư như thường lệ mà đi thẳng xuống lớp. Em định hỏi gì nhưng rồi lại lặng im, nghĩa là em vẫn còn e sợ.

2.

- Hình như ông Nghi có nói chuyện với Thuyên phải hông?

- Không. Tớ đâu có được cái hân hạnh đó.

- Sao Thuyên đứng ở cửa lớp hoài vậy? Không lẽ Thuyên làm bức tranh triển lãm chiếc áo ấm mùa đông à?

Thuyên cười:

- Không chừng đúng đó. Mà áo có đẹp không?

- Đẹp là cái chắc.

- Sao bồ không mang áo lạnh? Bộ người bồ chịu được ngọn gió lục địa sao?

- Không chịu được cũng phải chịu.

- Nghĩa là bồ không có áo lạnh!

- Không có không có nghĩa là không muốn có. Không có cũng không có nghĩa là không mua.

- Ê! Bộ muốn lý luận đó hả.

- Không. Vì tớ sẽ mua. Tớ mua áo ấm khi mùa đông đã hết.

Lạ quá!

- Có sao đâu.

- Thì không sao đâu nhưng mà lạ. Hay nàng đợi chàng mua áo làm quà.

- Ê, Ê! Đừng có bậy bạ. Chàng nào lại dám làm thế hở? Đáng ra là nàng phải đan áo mùa đông tặng chàng mới phải.

- Nhưng nàng còn là học trò.

- Ậy ậy. Chính vì còn là học trò nên chỉ nên mơ thôi. Mơ rồi sẽ qua. Còn eo ơi! Tay đã viết thư tình thì khổ đấy. Mà trời đâu có lạnh mấy!

- Làm thân con gái mang danh người đẹp chỉ cần một cớ nho nhỏ là chộp ngay để làm duyên vậy mà.

- À ra thế.

- Thì thế đấy.

- Thế đấy. Vậy ta phải thưởng mi mới được.

- gì nào.

- Để ta nghĩ cái đã. Vội thế. A... ngươi là cô bé làm duyên. Làm đẹp không quan trọng bằng làm duyên mày hiểu không. Làm duyên còn trên làm đẹp một bậc là có một nhân vật nào đó mê mi tít thò lò.

- Chỉ nói bậy.

- Chưa chắc.

Nghe cô bạn gái trả lời lơ lửng như vậy, cô học trò bỗng đâm ra thinh thích. Trong một niềm vui. Trong một thoáng nhớ. Trong một nỗi buồn. Như cơn gió lạnh... Tất cả đều mang một tí nào mới mẻ, xa lạ nhưng nhẹ nhàng, cuốn hút tâm can. Và một ngày nào đó trong đời. Một đêm nào đó trong đời. Một giờ nào đó trong đời. Cô học trò nhỏ bé biến thành đôi cánh thiên thần của một người đàn bà mới bước chân trên thung lũng mây tím. Vậy thì chuyện đó sẽ đến một cách tự nhiên. Nhưng sao lại làm cô học trò bé nhỏ ước mơ. Có lẽ nó là một món ăn ngon nhất trong đời sống tình cảm của con người. Cô bé co ro trong chiếc áo ấm. Tội nghiệp. Thật tội nghiệp. Đáng thương. Thật đáng thương. Dáng cô bé như nàng thơ. Mái tóc lã lùng xum xuê đó. Đường ngôi thẳng trắng như một đường chỉ. Vầng trán xanh xao như chân mây buổi chiều ở hướng đông. Cặp mắt to hau háu như mắt nai trong sở thú. Và xuống dưới hơn. Không có tí nào lạ lùng cả. Thân thể đó đang hồi nẩy nở. Mảnh đất đó đang hồi phì nhiêu. Cô học trò bé nhỏ. Cô đang mọc đôi cánh thần tiên. Thần tiên theo nghĩa của con người. Con người không phải là bực thánh.

Cô học trò đứng co ro. Co ro đến tội nghiệp. Cô nhìn lên bục cao. Sau chiếc bàn kia. Chàng đang ngồi đó. Chàng đang in hình bên khung cửa sổ. Đêm nào em chẳng thấy. Gần nhau đây mà như cách xa ngàn trùng. Ngàn trùng xa cách. Người đã đi rồi! Thật khốn khổ.. Tại sao lại phải chạy trốn nhau làm gì?

" Tôi đã một lần mặc áo chú rể. Cái bông hoa trắng trên túi của một bộ áo vét nặng nề. Tất cả những thứ đó đều nặng nề, quá nặng nề trên thân phận nhỏ bé của tôi ".

" - Ê! Nghe ổng nói không? Làm như đi cưới vợ là mang gông mang cùm! "

" - Sao lại không. Thật quá nặng nề. Tôi như một cánh chim giang hồ bị cột chân trên cành cây đầy lá đẹp ".

" - Lại thơ nữa. Ngài hãy giảng bài cho con đi hỡi đức Phao-Lồ! "

" - Mầy bậy quá! "

" - Nhưng đó là thứ nặng nề cần thiết. Cần thiết như chiếc nhẫn tôi đeo ở ngón tay áp út ".

" - Vâng. Vâng. Con biết Ngài có vợ rồi ".

" - Chắc gì! "

" - Sao lại không chắc? "

" - Ông ấy đùa với tình yêu? "

" - Sao lại có thể như thế được? "

" - Sao lại không thể như thế được? "

" - Chỉ nghi ngờ bậy bạ ".

" - Chỉ hiểu và tin bậy bạ. Mà đã nhìn thấy vợ ổng chưa? "

" - Chưa ".

" - Chỉ nên tin khi đã thấy gì tận mắt ".

" - Rồi mày sẽ thấy tận mắt ".

" - Thấy tận mắt Thầy của chúng ta sóng đôi cùng một cô gái đẹp đi dạo phố mùa đông ".

" - Không. Thấy Thầy đáng yêu của chúng ta sống đem Noel ấm cúng trong một gia đình hạnh phúc ".

" - Lại gia đình. Lại hạnh phúc. Lại ấm cúng ".

" - Tôi không hiểu tôi phải nói với các em thế nào về đời sống đẹp. Đời sống của các nhà thơ, của các nhà văn... đẹp lắm. Nhưng đẹp như thế nào? Chỉ trả lời được trong một môi trường khác, tỉ dụ như đam mê tình ái chẳng hạn. Nhưng trong bốn bức tường này, chúng ta đang bị đóng khung bởi điều thiện, bởi luân lý ".

" - Lại luân lý. Lại thiện. Luân lý ở chiếc nhẫn láo khoét kia. Điều thiện ở của miệng sợ sệt kia! "

" - Đúng đấy. Đôi khi con người ta đánh lừa cả lòng mình. Cả những gì mình mơ ước để sống đúng trong khuôn khổ mà xã hội đã vuông sẵn cho. Những giờ học là những giờ đóng kịch ".

" - Đó. Mày thấy không? Ổng đang đóng kịch. Kịch là một môi trường cần thết cho con người ".

" - Tôi sẽ phải sống và đóng tròn vai đó. Tôi không thể nào vượt khỏi vai trò người ta đã giao phó cho tôi ".

" - Vai trò của người diễn viên có vợ, có gia đình. Vai trò diễn tả hạnh phúc cho khán giả xem ".

" - Đúng ".

3.

Cô học trò mang chiếc áo lạnh màu cam nhí nha nhí nhảnh. Cô lăng xăng trong lớp học. Mùa đông ở thành phố không lạnh lắm nhưng cô cũng mặc áo ấm. Thân hình mảnh khảnh của cô là một lý do chính đáng cho cô làm dáng. Ông Thầy đôi khi liếc mắt nhìn rồi mỉm cười.

" Em cố gắng sống như vậy. Em sẽ là người đàn bà tốt trong gia đình. Nhưng em là thứ đam mê cuồng nhiệt. Lý trí không có trong em. Trong em chỉ có trái tim đam mê. Và nếu... em sẽ bị thiệt thòi. Tình yêu đôi khi cũng cần có lý trí. Lại lý trí! Nhưng biết sao hơn. Chúng ta không thể nào tách rời được ý nghĩ ra khỏi thân xác ".

Cô học trò dễ thương, ưa làm dáng, sống thật người đó đang hoạt động.

" - Noel này bồ đi đâu? "

" - Tớ đạo Phật ".

" - Ở nhà hả? "

" - Ở nhà! "

" - Không được. Bỏ qua thứ tín ngưỡng đặc thù kia. Hãy nhập bọn cùng tụi tớ ".

" - Đi lễ nhà thờ. Đợi chúa Hài Đồng ra đời hả? "

" - Không ".

" - Hát thánh ca hả. Đêm đông lạnh lẽo, Chúa sinh ra đời, Chúa sinh ra đời nằm trong hang đá nơi máng lừa... "

" - Hát được lắm. Thế ra bồ cũng không quên ".

" - Không quên gì ? "

" - Không quên Chúa! "

" - Chúa tự hữu hằng có thì làm sao quên được? "

" - Bồ đúng là một nhà truyền giáo ".

" - Trong chúng ta mỗi người phải là một nhà truyền giáo. Mỗi người phải là một cán bộ của Đức Thánh Thiện có nhiệm vụ kéo người lạc hướng trở về ".

" - Ai? "

" - Chưa biết. Mỗi người chỉ cần rủ một người là đủ ".

" - Vậy lớn lên tí nữa, khi biết yêu, khi đã lấy chồng, tớ sẽ rủ chồng tớ ".

Cả bọn cười ồ thích thú. Cô học trò mang áo lạnh đang ghi tên tổ chức Noel trong lớp học. Cô ấy đã ghi tên xong. Một cô trong bọn lại đưa tay lên xin nói:

- Lát nữa. Lại mời Thầy tới nữa. Lại xin Thầy làm chủ tọa nữa.

- Được. Em nói đi.

- Noel năm nay Thầy không về quê.

- Quê tôi xa quá.

" Quê Thầy nghèo lắm ai ơi. Mùa đông thiếu áo hè thơi thiếu ăn ".

- Không. Chưa hẳn vậy, thưa Thầy. Quê Thầy chỉ nghèo về vật chất mà giàu về tình yêu thương.

- Thôi. Cho Thầy xin. Thượng đế ơi! Bây giờ ai dám hiểu tình yêu thương đó thốt ra từ cửa miệng của một nữ sinh hiền dịu.

- Chúng em xin mời Thầy đến dự Noel. Đêm đó Thầy sẽ là chủ tọa danh dự.

- Cám ơn. Rủi Thầy không đến được.

- Không có lý do gì cả. Vì Thầy không về quê.

- Nhưng Thầy lại về quê trong trí nhớ. Đêm đó là đêm quý nhất cũng như đêm 30 của một người xa quê hương ngóng về quê mẹ.

- Quê mẹ của Thầy là Việt Nam.

- Sao các em không bảo là cả thế giới luôn cho tiện.

Và Noel đó tôi đã tới. Mọi người đều súng sính trong áo mới. Cô nào cũng có màu sắc riêng biệt. Cô nào cũng tươi cười. Xinh đáo để. Ở giữa lớp, không phải. Ở trên bàn tôi có một cây thông (một nhành thông nho nhỏ thì đúng hơn) nhỏ có gắn những bóng đèn điện màu xanh, đỏ, vàng, tím... Một khoảng trống được dành để làm sân khấu. Còn chung quanh thì những chiếc ghế học trò được kê dài thành hình chữ U. Mọi người đều vui vẻ trong công việc làm của họ. Có cả đàn địch nữa.. Tiếng nhạc trong một máy cassette vang lên. Thật thích thú. Noel dưới trần. Con quỳ lạy Chúa trên trời. Sao cho con lấy được người con yêu. Đời con đau khổ đã nhiều... Đó. Giản tiện nhất là đó. Có người cầu Chúa để Ngài mau cho vào cõi Thiên đàng lúc lâm chung dù anh ta đã cướp của giết người. Có người cầu Chúa để Ngài cho trúng số... Và những người này cầu Chúa để được yêu người yêu. Tình yêu là nguồn sống duy nhất của cuộc đời. Cuộc đời thật bình thường. Cuộc đời không kênh kiệu.

Mọi cô học trò lăng xăng. Bây giờ có lẽ họ không còn học trò nữa. Họ đang lột xác như họ đã lột bỏ lớp áo trắng nữ sinh. Người nào cũng làm duyên làm dáng. Người nào cũng có ý gọi:

- Thầy!

Tôi đưa chiếc nhẫn bằng vàng tay đeo ở ngón áp út ra.

- Thầy!

Tôi cười, đưa hai bàn tay đan vào nhau.

- Thầy!

- Noel các em tổ chức hay quá. Ước gì có cô đến thì vui biết mấy. Thầy và cô có đán em ngoan quá. Ngoan vô cùng.

Và tôi chợt thấy một bóng trắng đi ngang qua. Áo dài trắng. Nổi bật làm sao. Trông em có vẻ nhẹ nhàng. Trông em có vẻ ấm cúng. Em không là học trò của Thầy nữa. Kìa. Tay em lại nắm chiếc áo lạnh màu da cam. Em khoan cười. Thầy sợ lắm. Thầy sợ mùa đông lắm. Thầy ở dưới thấp mà em ở trên cao. Em là mùa đông của ấm cúng, của hạnh phúc tuyệt vời!

Cây Noel lay động. Lay động. Cô học trò bước tới. Tôi đứng lên. Mọi người trong phòng đứng lên. Cô gái (thiên thần áo trắng) làm dấu thánh. Mọi người đứng yên.

Ngoài trời, mùa đông trên cao bắt đầu gió lạnh.

BÙI NGHI TRANG       

(Trích từ giai phẩm THOÁT số Noel 1972)